| 1 |
Ну, можа, не пяцьдзесят сыноў, а тры, не сорак валоў, а два. Але кошка была, гэта ўжо можаце мне паверыць. |
| 2 |
Рожкі ў яго былі, як у козкі, зубкі, як часначок, хвосцік, як памялцо. І аблюбаваў гэты чорт Янкаву хату. |
| 3 |
Пад носам ад прастуды вісіць вялізная кропля. А насоўкі ж ён не мае. Як ты часам, калі дома забудзеш. |
| 4 |
А капытом не дужа высмаркаешся. Ідзе такі няшчасны, такі жаласны і ўбогі, што нават Янка яго пашкадаваў. |
| 5 |
Не ведаю, як другім фалькларыстам, але мне заўсёды было цяжка перадчасна ехаць з якой-небудзь мясцовасці. |
| 6 |
Спачатку паабапал дарогі цягнуліся яшчэ палеткі з раскіданымі там-сям дзічкамі, падобнымі на дубы. |
| 7 |
Памінаючы ліхам майго знаёмага, я сказаў фурману, каб ён ехаў хутчэй, і шчыльна закруціўся ў плашч. |
| 8 |
Дарэчы, я спадзяваўся адшукаць там які-небудзь стары план дома, каб пасля распачаць метадычныя пошукі. |
| 9 |
Гетман літоўскі рассеяў мужычыя палкі, якія засталіся без кіраўніка, у бойцы загінуў Яраш Штамет. |
| 10 |
Які жах, пане! Сляды былі ад двух дзесяткаў коней. І падковы старыя, з трызубцам, падобным на габлі. |
| 11 |
Мы знайшлі яго сляды, якія ішлі ад дрыгвы. Я рушыў па іх, але яны дайшлі да каня, амаль да каня, і зніклі. |
| 12 |
Альбо Раман узнёсся на неба, альбо коні караля Стаха дамчалі да яго ў паветры і захапілі з сабою. |
| 13 |
І вось не паспелі мы ад'ехаць і трыццаці крокаў, як пабачылі: праз прасеку плылі смутныя конныя цені. |
| 14 |
Што гэта было? Я не верыў ні ў Бога, ні ў здані, але жывым чалавекам гэтая істота быць не магла. |
| 15 |
Дзе магла існаваць? Нешта нядобрае і таемнае было ў гэтым доме. Што гэта такое? Няўжо сапраўды здань? |
| 16 |
А можа, я п'яны? Не, я амаль не піў. Ды і скуль з'явіліся б зноў тыя крокі, што зараз гучаць у калідоры? |
| 17 |
Ці гучалі яны тады, калі я бачыў твар гэтай пачвары ў акне. Цікаўнасць мая дайшла да мяжы немагчымага. |
| 18 |
І мімаволі невядома адкуль з'явілася подленькая думка: Трэба ўцякаць. Ім лёгка на мяне пакладацца. |
| 19 |
Я ішоў краем Волатавай прорвы, і воку літаральна не было на чым адпачыць. Нешта цёмнае ляжала ў траве. |
| 20 |
Павалілі яго даўно, бо нават яма, у якой ён стаяў, амаль зраўнавалася з зямлёю і зарасла травой. |
| 21 |
На парадным ганку паміж прыступкамі выраслі лопухі, ваўчкі, магутны скрыпень, які амаль закрываў дзверы. |
| 22 |
Я з цяжкасцю пралез у атвор і пабачыў скляпеністы ход, які спускаўся строма ўніз, як быццам у сутарэнне. |
| 23 |
Збітыя цагляныя прыступкі збягалі ўніз, і ход быў такі вузкі, што я чапляўся плячыма за сценкі. |
| 24 |
Мы, беларусы, рэдка ўмеем кахаць па-сапраўднаму, не ахвяруючы чымсьці, і я не быў выключэннем з правіла. |
| 25 |
Вострыя шлыкі, валасы і плашчы, якія луналі ў паветры, дзіды - усё гэта адбілася ў маёй памяці. |
| 26 |
Труна плыла над сапраўднымі чалавечымі рыданнямі, якіх не купіш нават у прафесіянальных лямантух. |
| 27 |
Прадраўшыся так-сяк праз парк Балотных Ялін, я выбіўся на сцежку і ўжо амаль падыходзіў да крыжа Рамана. |
| 28 |
Калі я апынуўся ў цемры, я пабачыў два ззяючых вокі, што глядзелі з кута з невымоўнай пагрозай. |
| 29 |
Параненых было ў два разы больш. Я таксама атрымаў рану: куля рыкашэтам шчоўкнула мне ў патыліцу. |
| 30 |
І раптам пабачыў два вялікія бессэнсоўныя вокі, якія глядзелі на мяне з-за парцьеры. Гэта было жахліва! |
| 31 |
Небагатыя пажыткі прывязалі ззаду. Я вывеў з дома Яноўскую, захутаную ў лёгкую футрачку, сам сеў поруч. |
| 32 |
Мокрая высокая трава, сонца, радасць. І над чыстымі хаткамі бусліныя вялізныя гнёзды і блакітная цішыня. |
| 33 |
І сапраўды, гэта прайшло, калі яна пражыла са мною два месяцы і сказала, што ў нас будзе дзіця. |
| 34 |
Яно - сімвал усяго гэтага. Хаваючыся напалову ў тумане, імчыць над змрочнай зямлёй дзікае паляванне. |
| 35 |
Менш чым за вярсту ад крайніх вясковых хат чатыры дарогі разбягаліся з аднаго месца ў розных кірунках. |
| 36 |
Але сталася так, што маці ад старасці трошкі здзяцінела і дакучала яму ўвесь час сваркамі з нявесткай. |
| 37 |
Жонцы і куму, якога надта любіў, тады сказаў, што сам сябе пачаў баяцца, нібы ўжо д'яблу душу запрадаў. |
| 38 |
У асобную купку клала чабор, брунельку, крываўнік, дзіванну, падбел і яшчэ іншыя розныя травы і кветкі. |
| 39 |
Ціхае і заспанае, ляжала яно пад жоўтымі промнямі сонца, нібы гледзячы на людзей адпачывала ў нядзелю. |
| 40 |
Ніхто ва ўсёй вёсцы не спяваў такім моцным і чыстым голасам, як яна, ніхто не ведаў столькі песень. |
| 41 |
Пятруся ж там, дзе стаяла, асунулася на зямлю і, закрыўшы рукамі твар, расплакалася гучна і горка. |
| 42 |
Але была па-ранейшаму свежай і, як і раней, з яе румянага твару і гнуткай постаці білі маладосць і сіла. |
| 43 |
А там пільнавалі яе людзі, якія, відаць, ужо дазналіся, што яна ад Лабудаў будзе вяртацца гэтым шляхам. |
| 44 |
І так вёрст на сем. Несаабразнае месца для парома, пане, вось што я вам скажу. Тут у вераб'іную ноч дрэнна. |
| 45 |
А ў блакітным небе сляпуча блішчаць купалы сабораў, і плыве бязважкі контур Круціцкага церамка. |
| 46 |
І цішыня. Недзе ўдарыў і змоўк у шкляным паветры далёкі звон. Шчасце! Масква! І цішыня, цішыня ў шатах ліп. |
| 47 |
Неяк вельмі хутка. Дождж сцябаў так, што, здавалася, паветра было менш, чым вады. Маланкі крэслілі неба. |
| 48 |
Дымелі спіны замораных коней. А за імі ледзь вымалёўваўся цёмны сілуэт лёгкай брычкі з узнятым верхам. |
| 49 |
Але ўсё ж падпарадкавалася, села. Гораў паспешліва згроб разам з абрусам рэшткі вячэры і выпіўкі. |
| 50 |
Правая вісела на перавязі. Яна зусім загаілася, але не магла доўгі час вісець усцяж цела, зацякала. |
| 51 |
Гораў змоўк. Ён зразумеў, што капітана не зрушыць, што ён мацнейшы за каменны мур. І такі ж раўнадушны. |
| 52 |
Човен скакаў па хвалях, і пырскі пены ляцелі ў вочы людзей: за бортам раз'юшана пляваўся Дняпро. |
| 53 |
Ён змагаўся, але яна паставіла яго на дрыжачыя калені і потым шпурнула на траву сваёй магутнай рукой. |
| 54 |
Млын пад месяцам сінім святлом адлівае, ціхі смех з садкоў нясецца. Ані ветрыку, ані гучнага шуму. |
| 55 |
А то кароў, якія, бызнуўшы, стаяць у вадзе, выдаіць да апошняй кроплі. Але ўсё гэта не ад злосці. |
| 56 |
Вось і апошні жораў пратрубіў над рэкамі, і тады пачынае цар сваіх рыб у віры зганяць, тванню накрываць. |
| 57 |
Ідзе пад вадою: шэрая вада, расліны вадзяныя холад пасцінаў, рыб няма, ракі ў сваіх пячорах зазімавалі. |
| 58 |
Ну хай салдацікаў. А нашто яны Мішку забіраюць? Заўтра дзень нараджэння, а Янка з ім нават не пагуляў. |
| 59 |
Вожык нёс на іголках залатое кляновае лісце. Снегіры неслі ў дзюбах пукі празрыстай чырвонай каліны. |
| 60 |
Грыбы на палянцы высыпалі ў кола. Гулялі ў пацягушкі-разрывушкі. Чорны Кот стаў танцаваць на задніх лапах. |
| 61 |
Разгаралася Сонейка. І спяшаліся з падарункамі да Янкі госці. Хто прынёс моркву? Заяц. Хто вясёлыя бурбалкі? |
| 62 |
Ішоў пануры, нізка схіліўшы галаву, хістаўся троху з боку на бок і час ад часу вурчаў паціху, пад нос. |
| 63 |
Паважна падышла старая маці, спынілася, над Мішкам нагнулася, лізнула языком у яго халодны нос. |
| 64 |
Вось чаму сумны быў наш Мішка, ды час ад часу паціху бурчаў, спрабуючы агрызацца на матчыны загады. |
| 65 |
Ён яшчэ не паспеў, быў зеленаваты, і толькі дзе-нідзе трапляліся жоўтыя, залацістыя лапікі спелага. |
| 66 |
Ад лёгкага ветрыку хадзілі па аўсу дрыготкія хвалі, і яны поўнілі паляну ціхім, супакойваючым шолахам. |
| 67 |
Праўда, цікавага ў гэтым было мала. І калі ўсё гэта надакучыла Мішку, ён выбраўся з бярлогі на волю. |
| 68 |
Дасталося тады Мішку парадкам і ад маткі, і прыйшлося яму назаўсёды кінуць свае лётніцкія практыкаванні. |
| 69 |
І чаго толькі не робяць яны. Пераскоквае Барадаты цераз Жука. Жук намагаецца ўхапіць Барадатага за бараду. |
| 70 |
Але, напароўшыся на рог, спрытна ўцякае ў кусты, адкуль робіць спробу нечакана атакаваць свайго прыяцеля. |
| 71 |
Але ў хуткім часе здарыліся тыя падзеі, пра якія мы абяцалі расказаць яшчэ ў канцы першага раздзела. |
| 72 |
За батальёнамі ішоў абоз, паскрыпвалі колы, пастукваючы на карэннях хвой і ялін. Зрэдку ржалі коні. |
| 73 |
Ці мала коней іржуць на балоце, яшчэ часам балабонамі пазваньваюць, калі бываюць там на начлезе. |
| 74 |
І адразу бачыць: барадаты звер нібы таксама выказвае намеры да адступлення, на цэлы крок назад падаўся. |
| 75 |
Тады асцярожна панюхаў - не, нічым асабліва страшным не пахне. Тады зусім асмеліўся і языком лізнуў. |
| 76 |
Калі скончыўся прывал, полк рушыў далей. Мішку зрабілі моцны нашыйнік і прывязалі да воза вяроўкаю. |
| 77 |
Ды ці мала чаго цікавага можна ўбачыць з воза, чаго раней ніколі не бачыў ён, жывучы ў глухой бярлозе. |
| 78 |
Едучы на капцёрскім возе, дзе былі складзены розныя батальённыя харчы, Мішка пранюхаў пра мяшок з цукрам. |
| 79 |
Употайкі, каб ніхто не бачыў, прадраў Мішка мяшок і на поўны рот пачаў паціхеньку ласавацца цукрам. |
| 80 |
І каб трохі спагнаць сваю злосць за няўдачу, Мішка надумаўся разгрузіць воз, каб ямчэй прымасціцца нанач. |
| 81 |
Кінуў гэта Мішка пачак махоркі на дарогу. І дзівіцца: адкуль узяўся Барадаты і - цап за махорку. |
| 82 |
К таму ж, каб не было ў Мішкі залішніх спакусаў, перавялі яго на трэці воз, у ружэйна-кулямётны парк. |
| 83 |
Жук звычайна падносіў у зубах Мішку якія-небудзь артыстычныя рэчы: палку, капялюш альбо барабан. |
| 84 |
Пчолы заўзята абаранялі сваё жыллё, сляпілі Мішку вочы, кусалі ноздры, язык, лезлі ў кудлатую поўсць. |
| 85 |
І без лішніх разваг ухапіў Мішка аберуч вулей і кінуўся з ім наўцёкі, туды, дзе стаяў яго трэці батальён. |
| 86 |
Праз якія дзвесце - трыста крокаў Мішка выйшаў на вялікую паляну, недалёка ад свайго батальёна. |
| 87 |
Улучыўшы хвіліну, Мішка сцягнуў мундзір і пачаў за хвастом самалёта паціхеньку апранацца ў яго. |
| 88 |
Лётчыка ўзялі ў палон, самалёт сцягнулі з дрэваў, падправілі, перафарбавалі і адаслалі ў нашу эскадрыллю. |
| 89 |
Таму на яго і паў выбар вазіць на сабе Мішку да таго часу, пакуль канчаткова ачуняе няўдалы лётчык. |
| 90 |
Нам і асталося расказаць аб апошнім учынку Мішкі, калі ён зрабіўся самым сапраўдным, самым поўным героем. |
| 91 |
Мішкаў батальён стаяў у тыле, адпачываў ад боек, хаця кожную хвіліну быў напагатове сустрэць ворага. |
| 92 |
Сям-там расклалі пад дрэвамі невялічкія цяпельцы, грэліся, высушвалі мокрыя гімнасцёркі, мокрыя шынялі. |
| 93 |
Яго напрактыкаванае вуха пачало адрозніваць басавітыя перакаты кулямётаў, ліхаманкавы бой вінтовак. |
| 94 |
Як бы там ні было, Мішка наважыўся пакінуць свой назіральны пункт і спусціцца ўніз, на зямлю, да сваіх. |
| 95 |
Людзі завіхаліся на палетках, выбіралі бульбу, - нашто цяпер каму гэтая дальняя прырэчная імшарына? |
| 96 |
Відаць было па ўсім, што чалавек даўно ішоў адзін, звыкся са сваёй адзінотай і старанна абмінаў людзей. |
| 97 |
А ён, калісьці гвалтам адарваны ад яе, здаецца, здзічэў нутром ад самоты па ёй, спарахнеў розумам. |
| 98 |
Падлетка Хведар ужо не стараўся і пазнаць, хоць тут, вядома, некалі ведаў кожнага, старога і малога. |
| 99 |
Але ж мінулі гады, за якія, мабыць, сышлі на той свет старыя, павырасталі малыя. Ці ён пазнае каторага? |
| 100 |
Ці хто чуў тут тую незразумелую назву, якая во стала яе страшным лёсам. Ды ледзьве не стала і яго таксама. |
| 101 |
Як хаты ў вёсцы трохі завалакло вечаровым сутоннем і ўжо мала што ў полі можна было згледзець, устаў. |
| 102 |
Хістаючыся, пабрыў наўкось па азіміне да ледзьве прыкметнай у ветраной шэрані купкі садовых дрэўцаў. |
| 103 |
Там, дзе некалі была печ, грувасцілася аброслая палыном куча бітае цэглы - усё, што засталося ад печы. |
| 104 |
Ён збіўся з панталыку ў гэты вечар на сваім котлішчы і стаяў, бы аглушаны, раптам страціўшы ўсе жаданні. |
| 105 |
Пайсці да каго ў вёску ён не меў права, каб не наклікаць на людзей бяды ды і сябе не выдаць міліцыі. |
| 106 |
Тым часам зусім сцямнелася, усчаўся настырны вецер, і Хведар стаў зябнуць, аж скаланацца ад сцюжы. |
| 107 |
Расказвалі некалі, што гэты сямы першы Шуляк, прыйшоў сюды з літоўскай зямлі і быў знакаміты сілаю. |
| 108 |
Але куды? У хату да каго не папросішся, тут жа заставацца не было як: на золку яго адразу ўбачаць. |
| 109 |
Мабыць, гэта было самае небяспечнае - цяпельца. Дым маглі згледзець здалёк, убачыць ля яго чалавека. |
| 110 |
Мабыць, лепш за ўсё атабарыцца ў расцяробе, за ровам, туды, ведаў, у ранейшыя часы не надта патыкаліся. |
| 111 |
Самы раз было туды зашыцца яму. Поруч з ваўчыцаю. Ведама ж, не з людзьмі, нявесела падумаў Хведар. |
| 112 |
Так яго маглі згледзець. Ён трохі раскідаў цяпельца, каб зменшыць дым, але зусім суняць яго было нельга. |
| 113 |
Ну добра, там, на чужой зямлі, за тысячу вёрст адгэтуль, там трэба было ўсяго баяцца, хавацца, таіцца. |
| 114 |
Як памерла ад сухотаў яго Ганулька, згарэла за два дні дачка Волечка. Адчуў, настала ягоная чарга. |
| 115 |
Ён яшчэ пасядзеў троху, думаў, можа, і яшчэ каго згледзіць на вечаровай дарозе, ды болей не было нікога. |
| 116 |
Мусіць, трэба было б, пакуль не змерклася, брысці ў свае расцяробы, каб пасля не драць вочы ўпоцемку. |
| 117 |
Начаваў зноў у лесе. Па ўзлеску адышоўся далей ад вёскі і скорчыўся на сухой імшарыне пад кустом ядлоўцу. |
| 118 |
Калі парэзаць бульбіну скрылькамі на хлеб, як рэдзьку ці бручку, з'ясі за мілую душу. І памагае ад цынгі. |
| 119 |
А тут пазнаюць адразу. Во дзіва, падумаў Хведар, выходзіць, што ў чужой старане лепш, чым у роднай? |
| 120 |
Хай бы ўжо воўк, дзік ці якая аўчарка, што вадзіліся там на Поўначы, а то дробны, звяглівы шчанюк. |
| 121 |
Вакол цесна стаялі разлапістыя таўшчэзныя елкі, праз іхні гушчар амаль не праглядвала далёкае неба. |
| 122 |
Гэтым лязом Хведар тоненька абскабліў большую бульбіну і пачаў яе есці, рэжучы на невялічкія скрылёчкі. |
| 123 |
На ўсялякі выпадак ён пастараўся прыкмеціць шчаслівую імшарынку - за вялікім ельнікам у бок Чазлякоў. |
| 124 |
Казалі, там быў нейкі падземны ход ці рака, што злучала тамашнія прадонні з іншымі вірамі і азёрамі. |
| 125 |
Прытаміўшыся, сеў пад тоўстым яловым камлём, аблітым белай смалой, патроху еў з шапкі журавіны, думаў. |
| 126 |
Хведар ад спалоху ўгнуўся, замахаў рукамі, адбіваючыся ад вераб'я, які праз момант вылецеў у дзверы. |
| 127 |
Аднекуль над плытамі коса шуганула чародка вераб'ёў, і птушкі, бы па камандзе, кінуліся на небараку. |
| 128 |
Угары закруціўся птушыны клубок, усе люта рвалі аднаго, і хутка ад верабейчыка нічога не засталося. |
| 129 |
Добра, канешне, што сыну ўдалося адкараскацца ад бацькавай ганьбы і нават пралезці ў начальства. |
| 130 |
Пасля смерці жонкі не было на каго пакінуць дзесяцігадовую Волечку, і ён мусіў узяць яе на плыты. |
| 131 |
З берага ён апошні раз азірнуў плыты і ўбачыў брыгадзіра, які, стоячы на тым самым месцы, пазіраў на яго. |
| 132 |
Вохравец пачаў нешта паказваць на тым беразе, і Хведар моўчкі праклінаў яго: каб ты здох, кот мурлаты! |
| 133 |
Волечцы рабілася ўсё горш. На трэці дзень яна ўжо не пазнавала яго, толькі прасіла адагнаць птушак. |
| 134 |
Тады брыгадзір выдраў з будана тры дошкі, якія былі там заместа падлогі, сказаў Краўцу збіць труну. |
| 135 |
Той і праўда збіў - маленькую, на метр, скрыначку, у якую паклалі худзенькае збялелае цела Волечкі. |
| 136 |
І ён сядзеў, прыпамінаў, думаў. Жаваў кіслыя журавіны, ашчадна выбіраючы з кішэні па две-тры ягады разам. |
| 137 |
У такі час і трапілі сюды гэтыя два хлопцы. Яны былі аднагодкі і мелі абодва разам гадоў трыццаць пяць. |
| 138 |
Мірон быў худы, цыбаты дзяцюк, з блакітнымі вачыма, доўгім птушыным носам і доўгімі светлымі валасамі. |
| 139 |
Марылі пра пальмы, джунглі, а не бачылі добрай пушчы, якая была за некалькі дзесяткаў кіламетраў ад іх. |
| 140 |
Марылі пра мора, караблі, а не бачылі вялікага возера, якое ляжала за кіламетраў дваццаць ад іх. |
| 141 |
А човен ад яго руху так захістаўся ды закруціўся, што Мірон ледзь уседзеў, ухапіўшыся рукамі за бакі яго. |
| 142 |
Было каля поўдня. Неаглядная водная прастора іскрылася на сонцы. З захаду ледзь дыхаў цёплы ветрык. |
| 143 |
Але мы сустрэліся, і лёс прывёў нас да алтара, і ніколі я не казаў пра жарсць і не думаў пра каханне. |
| 144 |
— ніяк не закраналіся ідэальным, і ніякае адценне містыцызму, пра які я чытаў, — ці я памыляюся? |
| 145 |
Так радасць раптам зрыналася ў жах, і найчароўнейшае рабілася найагіднейшым, як Гіном стаў Геенай. |
| 146 |
Я не мог больш трываць дотыкаў яе бледных пальцаў, ціхае музычнасці яе мовы, бляску яе сумных вачэй. |
| 147 |
Але адным восеньскім вечарам, калі вятры сціхлі ў нябёсах, Марэла паклікала мяне да свайго ложка. |
| 148 |
Адкуль табе ведаць гэта? — але яна адвярнулася ў падушку, і лёгкая дрыготка прабегла па яе целе. |
| 149 |
Але ўрэшце я згадаў пра хрышчэнне як пра магчымасць вызвалення ад жахаў, на якія асудзіў мяне кон. |
| 150 |
Плесня пакрывала ўсю знадворную частку дому, тонкай заблытанай павуцінай звісаючы з дахавых скатаў. |
| 151 |
Ён усхвалявана прывітаў мяне і пайшоў далей. Лёкай тым часам расчыніў дзверы і абвесціў мой прыход. |
| 152 |
Паўсюль ляжалі кнігі і музычныя інструменты, але яны не рабілі абстаноўку хоць на каліва больш жывою. |
| 153 |
Мы селі. Некалькі імгненняў, пакуль ён маўчаў, я глядзеў на яго са змяшаным пачуццём жалю і страху. |
| 154 |
Я глядзеў на яе, неймаверна ўражаны і не без трымцення, не ў стане ўсё ж вытлумачыць гэтыя адчуванні. |
| 155 |
Мы ўдвух паклалі цела ў труну і аднеслі яе ў склеп, маленькі, сыры, які не прапускаў ніякага святла. |
| 156 |
Я адчуваў, што мною марудна, але няўмольна завалодваюць ягоныя фантастычныя неадступныя кашмары. |
| 157 |
Я змераў пакой такім чынам некалькі разоў, калі маю ўвагу забралі лёгкія крокі на лесвіцы побач. |
| 158 |
Так, гэта была бурная, але сувора прыўкрасная ноч, непаўторная ў сваім жахлівым шаленстве і харастве. |
| 159 |
Вочы яе мелі самае бліскучага адценне чорнага, і іх аблямоўвалі смаляныя вейкі неверагоднай даўжыні. |
| 160 |
Без прамяністага бляску яе вачэй іскрыстыя залатыя пісьмёны рабіліся цямнейшымі за сатурнавы свінец. |
| 161 |
Чым заслужыў я праклён расстання з каханай у час, калі іх пачуў? Але я больш не магу гаварыць пра гэта. |
| 162 |
Белыя рукі яе ўпалі, і, нібы дашчэнту знясіленая гэтым парывам, яна ўрачыста апусцілася на ложак смерці. |
| 163 |
Няма такой архітэктурнай дэталі і аздобы шлюбнага пакоя, якая не стаяла б цяпер у мяне перад вачыма. |
| 164 |
Дзякуючы звыкламу цяпер спосабу, які сягае каранямі ў глыбокую старажытнасць, яны маглі мяняць выгляд. |
| 165 |
Памяць мая вярталася (о, з якім шкадаваннем!) да Лігеі, каханай, велічнай, прыўкраснай, пахаванай. |
| 166 |
Але я быў узбуджаны празмернай дозай опіюму і таму не надаў гэтаму значэння і нічога не сказаў Равэне. |
| 167 |
Ёй ужо зрабілася лепш, і яна сама ўзяла келіх, а я сеў на атаманку, не зводзячы вачэй з хворае. |
| 168 |
Згадаўшы нядаўнюю ноч, я кінуў погляд на кола, утворанае ззяннем жырандолі, дзе пабачыў няясны цень. |
| 169 |
Я ўглядаўся ў цела, спрабуючы заўважыць хоць нейкі рух — але не ўбачыў нічога. Між тым я не мог памыляцца. |
| 170 |
Гук пачуўся зноўку — гэта быў уздых. Я кінуўся да цела і ўбачыў — выразна ўбачыў — трапятанне вуснаў. |
| 171 |
Цяпер у маім сэрцы з трапятаннем, якое датуль панавала там усеўладна, пачало змагацца агаломшанне. |
| 172 |
Князевы густы былі вельмі дзіўныя. Ён меў добрае вока на колеры й эфекты. Ён грэбаваў звычайнасцю. |
| 173 |
Ці не было гэта толькі сном? Ці не гіну я ахвярай самай жахлівай і таямнічай з усіх зямных відзежаў? |
| 174 |
Мае слабахарактарныя бацькі, носьбіты такіх жа якасцяў, не здольныя былі супрацьстаяць маім заганам. |
| 175 |
Яна была абкляпаная цвікамі, што вострымі шыпамі тырчалі з яе. Якое ж душэўнае трымценне яна выклікала! |
| 176 |
Трэба было зрабіць тры-чатыры крокі ўверх ці ўніз па прыступках, каб трапіць з аднаго пакоя ў іншы. |
| 177 |
Яны толькі шэры цень — слабая і цьмяная згадка: расплывістыя і невыразныя радасці і прывідныя жахі. |
| 178 |
Вільсан адплачваў мне вельмі разнастайна, але адзін з яго дасціпных метадаў турбаваў мяне найбольш. |
| 179 |
Не ўваходзячы, ён паведаміў, што нейкі чалавек, які вельмі спяшаецца, хацеў бы паразмаўляць у вітальні. |
| 180 |
Калі ён гаварыў, стаяла такая цішыня, што можна было б пачуць, калі б на падлогу ўпала шпілька. |
| 181 |
Спадзяюся, вы разумееце, што вам варта пакінуць Оксфард, — у любым выпадку, пакіньце неадкладна мой дом. |
| 182 |
Ты не будзеш, не будзеш пераследаваць мяне да смерці! Ідзі за мной, іначай я закалю цябе проста на месцы! |
| 183 |
Паціснуўшы Вальдэмару руку, я адвёў дактароў убок, і яны падрабязна расказалі мне пра стан пацыента. |
| 184 |
Ногі былі выцягнутыя, рукі, што ляжалі ўздоўж цела на некаторай адлегласці ад сцёгнаў, — таксама. |
| 185 |
Пасля пэўных доследаў было зазначана, што ён знаходзіцца ў надзвычай глыбокім гіпнатычным трансе. |
| 186 |
Цяпер я, мабыць, дасягнуў таго месца ў сваім аповедзе, на якім любы чытач адмовіцца верыць маім словам. |
| 187 |
Містэр Вальдэмар гаварыў — і гаварыў, адказваючы на пытанне, якое я задаў некалькі хвілінаў таму. |
| 188 |
Каля гадзіны мы ў поўным маўчанні, не вымаўляючы ні слова, спрабавалі прывесці ў сябе містэра Л-ла. |
| 189 |
Праўда! Я быў і застаюся нервовы, вельмі, нават жахліва нервовы; але ж чаму вы кажаце, што я — вар'ят? |
| 190 |
— гэта быў ціхі прыдушаны енк, што падымаецца з глыбіні душы, прасякнутай жахам. Я добра ведаў той гук. |
| 191 |
Тахканне распаліла ўва мне лютасць — падобна да таго, як пошчак бубнаў абуджае жаўнераву адвагу. |
| 192 |
З пранізлівым крыкам я расчыніў ліхтар і ўскочыў у пакой! Стары выгукнуў адзін, толькі адзін раз. |
| 193 |
Пасля я весела смяяўся, уважаючы, што ўсё ўрэшце зроблена. Але доўгія хвіліны сэрца яшчэ глуха тахкала. |
| 194 |
Гэта, тым не менш, не турбавала мяне; біцця не пачулі б за сцяной. Нарэшце яно сціхла. Стары быў мёртвы. |
| 195 |
Для адпаведнага складу розуму ды пры адпаведных умовах дух пярэчання робіцца абсалютна неадольным. |
| 196 |
Кожны, хто шчыра і ўважліва зазірне ў сваю душу, упэўніцца, што гэтая схільнасць сапраўды найасноўнейшая. |
| 197 |
Гадзіннік б'е, адпяваючы наш дабрабыт. У той жа час гэта крык пеўня для прывіда, што валодаў намі. |
| 198 |
Аналізуючы гэтыя і падобныя дзеянні, мы разумеем, што ўсе яны народжаныя выключна духам пярэчання. |
| 199 |
Спачатку я паспрабаваў пазбавіцца гэтага кашмару. Я паскорыў крок — хутчэй, яшчэ хутчэй, — потым пабег. |
| 200 |
— я добра, занадта добра разумеў, што ў маім выпадку падумаць — значыць загінуць. Я яшчэ дадаў кроку. |
| 201 |
Я імчаўся, як вар'ят, праз людныя вуліцы. Урэшце мінакі ўстрывожыліся і пачалі мяне пераследаваць. |
| 202 |
Мой адзіны намер — шчыра, сцісла, не мудруючы расказаць людзям пра шэраг чыста сямейных здарэнняў. |
| 203 |
Аднае ночы, калі на добрым падпітку я вярнуўся з карчмы, уроілася мне ў галаву, быццам кот пазбягае мяне. |
| 204 |
Я зноў забыўся на меру і неўзабаве патапіў у віне ўсю памяць пра ўчынак. Тым часам кот пакрысе ачуняў. |
| 205 |
Знішчана было ўсё. Агонь цалкам паглынуў маёмасць, і з таго часу безвыходнасць запанавала ў маім жыцці. |
| 206 |
Я перасільваю імкненне ўстанавіць прычыну й вынік, угледзець залежнасць няшчасця ад мае жорсткасці. |
| 207 |
Тут адно падрабязны ланцуг падзеяў — не магу не ўзяць пад увагу кожнае, хоць бы й сумнеўнае, звяно. |
| 208 |
Ацалела толькі даволі ценькая пярэгарадка пасярэдзіне дому, пры якой знаходзілася ўзгалоўе майго ложка. |
| 209 |
Колькі хвілінаў я не зводзіў вачэй з бочкавага века, не цямячы, чаму дасюль нічога на ім не заўважаў. |
| 210 |
Я не пакідаў гладзіць ката, а калі быў сабраўся дадому, ён яўна паказаў, што хоча ісці са мною. |
| 211 |
Здавалася, што адначасна з нарастаннем мае незычлівасці да ката большала ягоная да мяне прыхільнасць. |
| 212 |
Сцены там былі нетрывалыя, да таго ж нядаўна іх похапкам патынкавалі, і ад волкасці тынк яшчэ не прасох. |
| 213 |
Паліцыянты наказалі мне быць пры іх. Ніводзін закутак, ніводная шчылінка не засталіся па-за іхнай увагаю. |
| 214 |
Маё сэрца білася спакойна, як б'ецца ў сне ў нявіннага чалавека. Я хадзіў па сутарэнні з кута ў кут. |
| 215 |
Мне карцела сказаць для трыюмфу хоць слова і падвоіць тым самым іх пераконанасць у маёй невінаватасці. |
| 216 |
Труп, ужо моцна пазначаны распадам і заплямлены запечанай крывёю, стаяў проста перад вачыма сведкаў. |
| 217 |
Яшчэ яны апавядаюць мне пра няясную жуду, што затаілася ў маім сэрцы праз яго дзіўны, незвычайны спакой. |
| 218 |
Такое дапушчэнне, нягледзячы на тое, што даводзіцца чытаць у раманах, цалкам супярэчыць сапраўднасці. |
| 219 |
Я хацеў усадзіць лязо ў шчыліну між кладкай і такім чынам пазначыць месца, з якога пачаў свой шлях. |
| 220 |
Прынамсі, я так меркаваў, але не ўзяў пад увагу ні памераў склепа, ні мае фізічнае аслабленасці. |
| 221 |
Цягам доўгіх гадзінаў мой стрывожаны розум не даваў мне заплюшчыць вочы, але нарэшце я зноўку задрамаў. |
| 222 |
Мабыць, тады я быў за два крокі ад лапіка бавоўны, сапраўды, я амаль абышоў вязніцу па перыметры. |
| 223 |
Усё гэта я бачыў дужа невыразна і праз вялізныя высілкі, бо становішча маё моцна змянілася пасля сну. |
| 224 |
Я жахнуўся, заўважыўшы, што збана з вадою не было. Кажу «жахнуўся», бо мяне даймала невыносная смага. |
| 225 |
Ківач апускаўся толькі праз пэўныя інтэрвалы, што падаваліся вечнасцю, але імкліва, усё ніжэй і ніжэй! |
| 226 |
Я засяроджана затрымаўся на ёй, быццам бы, перастаўшы думаць, я мог бы спыніць набліжэнне сталі. |
| 227 |
З вялікай цяжкасцю я мог дацягнуцца да талеркі побач са мной, а потым да рота, але ніяк не далей. |
| 228 |
Аднак з такім жа поспехам я б мог наважыцца спыніць лавіну! Ніжэй — няўхільна, непазбежна ніжэй! |
| 229 |
Спачатку прагныя жывёлы са здзіўленнем і жахам успрынялі перамены, то бок поўную адсутнасць рухаў. |
| 230 |
Агіда, апісаць якую мне не хопіць словаў, напінала мне грудзі і жудасным холадам напаўняла сэрца. |
| 231 |
Але момант збавення ўжо прыйшоў. Ад узмаху рукі мае выратавальнікі раптам мітусліва кінуліся ва ўсе бакі. |
| 232 |
Я пазбег усяго адной формы жудаснай смерці, каб зрабіцца ахвярай смерці, мабыць, яшчэ страшнейшай. |
| 233 |
Я кінуў змаганне, але ўся жуда майго сэрца вырвалася адзіным гучным і працяглым, апошнім крыкам. |
| 234 |
А калі й здаралася нешта такое, то наўрад ці хто здолеў бы перажыць гэткі жах ды расказаць пра яго. |
| 235 |
Але з усіх жыхароў Лафатэнскага ўзбярэжжа толькі мы ўтрох заўжды хадзілі на лоўлю да выспаў як я і казаў. |
| 236 |
Мы скіравалі шхуну па ветры, але здавалася, што яна стаіць на месцы, зусім не набліжаючыся да пратокі. |
| 237 |
Шхуна так завісла над безданню, што без аніякіх перашкодаў можна было ахапіць паглядам усё наваколле. |
| 238 |
Я ўжо апавядаў пра нейкую хваравітую цікаўнасць, якая апанавала мяне за першым пачуццём сполаху. |
| 239 |
Паступова вада стала спакайнейшай, туман і вясёлка зніклі, і дно лейкі пачало пакрысе ўздымацца. |
| 240 |
У шыротах вострава Саліван зімы лютуюць рэдка, а ўвосень камін распальваюць толькі ў выключных выпадках. |
| 241 |
Калі мы дабраліся да цюльпанавага дрэва, Легран запытаўся ў Юпітэра, ці здольны той узлезці на яго. |
| 242 |
Засвяціўшы ліхтары, мы ўзяліся за справу з запалам, які, мабыць, быў варты больш разумнага ўжытку. |
| 243 |
Праз згаданыя дзве гадзіны працы мы дасягнулі глыбіні пяць футаў, але і знаку схаванага скарбу не было. |
| 244 |
На гэтым мы спыніліся, і я ўжо пачынаў спадзявацца, што нарэшце фарс набліжаецца да свайго канца. |
| 245 |
Вакол новага пункта мы зноў намалявалі кола, крыху большае, чым папярэдняе, і ўзяліся за рыдлёўкі. |
| 246 |
Нарэшце мне давялося нагадаць і гаспадару, і служку, што ўжо час брацца за перанос нашага скарбу. |
| 247 |
Асцярожна ўсё разабраўшы, мы выявілі, што мы — уладальнікі яшчэ большага багацця, чым меркавалі спачатку. |
| 248 |
Я ведаў, што мой рысунак моцна розніўся з гэтым, хаця ў агульных абрысах яны былі нечым падобныя. |
| 249 |
Калі ж я ачомаўся, мяне пакрысе напаткала яшчэ адно адкрыццё, якое напалохала больш, чым падабенства. |
| 250 |
Я так дэтальна апісваю шлях, якім скарабей трапіў да мяне, бо гэтыя акалічнасці ўразілі мяне надзвычайна. |
| 251 |
Я ўжо ўзгадваў, што гэты шматок быў пергаментам, а зусім не паперай. Пергамент жыве доўга, амаль вечна. |
| 252 |
Разважаў я, да прыкладу, такім чынам: калі я маляваў скарабея, чэрапа на адваротным баку не было. |
| 253 |
Я кажу «подпіс», бо яго месцазнаходжанне на пергаменце падводзіла мяне менавіта да такой высновы. |
| 254 |
Крыніцай асалоды для яго могуць быць самыя банальныя заняткі, праз якія выяўляецца ягоны талент. |
| 255 |
Але тут патрэбная найперш увага. Паслабіш яе — і атрымаецца недагляд, а з ім пралік ці нават пройгрыш. |
| 256 |
Назіраючы, як чалавек бярэ бітку, аналітык прыходзіць да высновы, ці будзе за ёй яшчэ адна — у масць. |
| 257 |
Да каміна прыліплі дзве-тры тоўстыя акрываўленыя пасмы вырваных, відаць, з коранем сівых валасоў. |
| 258 |
Будынак моцны — не вельмі стары. Ізідор Мюзэ, жандар, сведчыць, што яго выклікалі каля трох гадзін ночы. |
| 259 |
Зрабіць гэта было няцяжка, бо дзверы двухстворкавыя і не замкнёныя на засаўку ні зверху, ні знізу. |
| 260 |
Пранізлівым голасам гаварыў чужаземец. Сведка не мог разабраць, быў гэта мужчынскі ці жаночы голас. |
| 261 |
Сведка сам пажадаў даць паказанні. Французскай мовай ён не валодае, таму допыт вёўся праз перакладчыка. |
| 262 |
Праходзіў каля дому, калі адтуль пачуліся крыкі. Крычалі цягам некалькіх хвілін, відаць, дзесяці. |
| 263 |
Словы суправаджаліся шумам, нібыта змагаліся міжсобку некалькі чалавек — чуліся шорганне ног, скрогат. |
| 264 |
Пранізлівы голас крычаў вельмі моцна, нашмат мацней, чым хрыплы. Упэўнены, што не ангелец. Хутчэй немец. |
| 265 |
На дах можна выйсці праз лаз, але ён быў надзейна забіты цвікамі і, відаць, шмат гадоў не адчыняўся. |
| 266 |
Альберта Мантані, уладальнік крамы гатовага адзення, засведчыў, што ў ліку першых падняўся па лесвіцы. |
| 267 |
Словы сыпаліся часта, але нераўнамерна. Здаецца, гаварыў расіец. Пагаджаецца з ранейшымі сведчаннямі. |
| 268 |
Крыху ніжэй за падбароддзе — некалькі глыбокіх драпін і шэраг сінякоў, відавочна, сляды пальцаў. |
| 269 |
Але калі яму бракуе інтэлекту, дык ён увесь час блытаецца, робячыся ахвярай сваёй мітуслівасці. |
| 270 |
У апошнім выпадку ў вока трапляе фактычна больш промняў, але ў першым — больш вострая ўспрымальнасць. |
| 271 |
Я ўзяў пісталеты, амаль не разумеючы, што раблю, не верачы пачутаму, а Дзюпэн працягваў свой маналог. |
| 272 |
Злева ў аконнай раме была знойдзеная шырокая дзірка з забітым туды па самую галоўку вялікім цвіком. |
| 273 |
Гэтая акалічнасць, бо яна была відавочная, спыніла пошукі паліцэйскіх. Усё ж такі рамы былі замкнёныя. |
| 274 |
Такім чынам, гэтая частка загадкі была разгаданая. Забойца ўцёк праз акно, якое было застаўлена ложкам. |
| 275 |
Такая практыка, можа, і прыдатная для юрыспрудэнцыі, але толькі не для аналітычных разважанняў. |
| 276 |
Як паведамлялася ў газетах, шуфляды камоды былі перарытыя, хоць многія рэчы засталіся на сваіх месцах. |
| 277 |
Суму, згаданую мсьё Міньё, банкірам, амаль некранутай знайшлі ў мяшэчках, што ляжалі на падлозе. |
| 278 |
Магчыма, і нават больш чым імаверна, ён невінаваты ў крывавым забойстве. Арангутан мог ад яго ўцячы. |
| 279 |
Француз жа, відаць, адшукаў яго ў тым самым пакоі, але ў сумятні, што там узнікла, не здолеў яго злавіць. |
| 280 |
Галоўнае ж тое, што пра мяне ведаюць. Той, хто даў аб'яву, вызначыў мяне як уладальніка жывёліны. |
| 281 |
Уваходныя дзверы былі незачыненыя, наведнік зайшоў не пазваніўшы і пачаў уздымацца па прыступках. |
| 282 |
Мы пачулі, як ён пайшоў уніз. Дзюпэн кінуўся да дзвярэй, але тут мы пачулі, што прыбыш вяртаецца. |
| 283 |
На ўсё гэта спатрэбілася менш за хвіліну. Апынуўшыся ў пакоі, арангутан штуршком зноў расчыніў аканіцу. |
| 284 |
Азірнуўшыся ў раз'юшанасці на спінку ложка, ён разгледзеў у цемры здранцвелы ад жаху твар гаспадара. |
| 285 |
Лютасць жывёліны, якая, відаць, не паспела забыцца пра грозны бізун, імгненна перайшла ў страх. |
| 286 |
Урэшце мы пачалі трымцець пры падыходзе любога наведніка. Сам вецер з поўдня, здавалася, дыхаў смерцю. |
| 287 |
Гэтая думка канчаткова спаралізавала маю душу. Ні пра што іншае я не мог гаварыць, думаць ці сніць. |
| 288 |
Рот яе змяшчаўся на канцы хобата даўжынёй шэсцьдзесят-семдзесят футаў і таўшчынёй амаль з тулава слана. |
| 289 |
Я быў бязмежна ўзрушаны, бо палічыў відзежу прадвесцем мае смерці ці, што яшчэ горай, вар'яцтва. |
| 290 |
Да старога зноў вярнуліся старыя манеры. Угнуўшы галаву, ён кідаў навокал дзікія позіркі з-пад броваў. |
| 291 |
Пакуль ён ішоў далей, гурт людзей паступова рассейваўся, і да старога вярталіся разгубленасць і неспакой. |
| 292 |
Дух старога зноў успыхнуў, як свечка, перад тым як пагаснуць. Ён зноў памкнуўся наперад пругкім поступам. |
| 293 |
Ніякіх дэфектаў не маю. Наадварот, я станісты, і дзевяць дзясятых усяго свету назавуць мой твар прыгожым. |
| 294 |
Малады і прывабны, я, натуральна, адпрэчваў гэты аксэсуар і ўсялякім чынам пазбягаў ім карыстацца. |
| 295 |
Пражыві я хоць тысячу гадоў, я ніколі не забуду моцнага пачуцця, з якім я аглядаў гэтую постаць. |
| 296 |
Падчас гэтай сцэнкі, аднак, здарылася рэч, якая суцешыла мяне, хоць і падагрэла маю ўсёабдымную жарсць. |
| 297 |
Канцэрт, які я так упадабаў і які пацвердзіў юнасць маёй каралевы, выканала мадам Стэфані Лаланд. |
| 298 |
Святар, які быў злучыў нас фатальнымі вузамі, выявіўся зусім не святаром, а добрым таварышам Толбата. |
| 299 |
Дайшоўшы да слова «Зубдамус», я зразумеў, што прачнуўся акурат у такой ступені, у якой гэта неабходна. |
| 300 |
Скура была чырванаватага колеру, цвёрдая, гладкая і бліскучая. Зубы і валасы таксама добра захаваліся. |
| 301 |
Не магу сказаць, што з'ява гэтая мяне ўстрывожыла, бо трывога ў маім выпадку — не самае дакладнае слова. |
| 302 |
Я не паслабляў бы іх рассейваннем. Патрабаванні ісціны суворыя. Ёй няма справы да міртавых вянкоў. |
| 303 |
Тое, без чаго ў песні ніяк не абысціся, — гэта акурат тое, з чым ісціна не мае нічога агульнага. |
| 304 |
Мы мусім быць простымі, дакладнымі, нешматслоўнымі. Мы мусім быць халоднымі, спакойнымі, бясстраснымі. |
| 305 |
Я б каротка вызначыў паэзію словаў як стварэнне прыгожага з дапамогай рытму. Яе адзіны суддзя — густ. |
| 306 |
З абавязкам ці ісцінай яна ніякім чынам не звязаная. Скажу, аднак, некалькі словаў, каб патлумачыць. |
| 307 |
Як ён жыве — і ці жыве ён, чым ён дыхае — і ці ёсць яму чымсьці дыхаць — гэта нікога тут не цікавіла. |
| 308 |
Бараду дазволена насіць мужыкам, папам, стараабрадцам і асобам вольнага стану ў паважным узросце. |
| 309 |
Чыноўнік павінен галіцца. Яму, безумоўна, забараняюцца вусы і барада. Я ехаў з губернскага горада М. |
| 310 |
Гэта было маё. За два гады я абышоў і праехаў Менскую, Магілеўскую, Віцебскую, частку Віленскай губерні. |
| 311 |
Я выбраў дрэнны час для паездак. Летам, вядома, фалькларысту добра: цёпла, вакол прыгожыя краявіды. |
| 312 |
Не ведаю, як другім фалькларыстам, але мне заўсёды было цяжка перадчасна ехаць з якой-небудзь мясцовасці. |
| 313 |
Спачатку паабапал дарогі цягнуліся яшчэ палеткі з раскіданымі там-сям дзічкамі, падобнымі на дубы. |
| 314 |
Памінаючы ліхам майго знаёмага, я сказаў фурману, каб ён ехаў хутчэй, і шчыльна закруціўся ў плашч. |
| 315 |
І відавочна слабелі рукі: за белай скурай як у мужчын, так і ў жанчын бачны былі блакітныя жылкі. |
| 316 |
Мне раптам проста здалося, што нехта глядзіць мне ў спіну. Тады я, прыцягнуты гэтым позіркам, павярнуўся. |
| 317 |
Відаць, гэта была самая старажытная частка дома, «замчышча», вакол якога пасля ўзнік сам палац. |
| 318 |
Прабачце мне, шаноўныя чытачы, што я не магу прайсці міма ніводнага пакоя, каб не распавясціць пра яго. |
| 319 |
Бібліятэка была пад стыль перадпакоя. Высокія скляпенні, вокны на калонках, крэслы, абабітыя рудой ад |
| 320 |
Я ж не мог паверыць у прадчуванні: павінна была быць нейкая рэальная прычына для гэтага душэўнага стану. |
| 321 |
Я лёг на зямлю, прыціснуў да яе вуха і праз палову хвіліны адчуў нейкае раўнамернае страсенне зямлі. |
| 322 |
Я доўгі час не мог здагадацца, што гэта такое. Пасля я пачуў дробны і роўны пошчак капытоў. Шамацеў верас. |
| 323 |
Пасля ўсё знікла, маса, відаць, спусцілася ў нейкую лагчыну, а калі з'явілася зноў — пошчак змоўк. |
| 324 |
Менавіта ў гэтым маўчанні і было самае жахлівае. Нейкія светлыя плямы выдзяляліся на гэтым туманным фоне. |
| 325 |
Я не адразу зразумеў, што яны, блукаючы балотам, натрапілі на мой след і зараз ідуць па ім па маю душу. |
| 326 |
Хутка я зноў дабег да сцежкі, а калі павярнуўся, то пабачыў дзікае паляванне ўжо на гэтым баку. |
| 327 |
Яно з той самай тупой упартасцю рухалася па маіх слядах. Пагоня імчала, грывы і плашчы рэялі ў паветры. |
| 328 |
Хутка мне ўжо здавалася, што я ўпаду, я і сапраўды два разы спатыкнуўся, але выправіўся і бег, бег, бег. |
| 329 |
Дзікае паляванне памчала далей, а я сеў на зямлю. Сэрца маё калацілася, як хвост авечкі. Але я хутка ўстаў. |
| 330 |
Ногі мае былі збітыя да крыві, двойчы я ўпаў, запнуўшыся аб карэнні, лапы ялін сцябалі мой твар. |
| 331 |
Гмах палаца вырас перада мною зусім нечакана, і адначасова я пачуў пошчак капытоў недзе наперадзе. |
| 332 |
Яны зноў гучалі, яны грымелі так часта, што я скурай адчуваў: яны імчаць неверагодна хуткім намётам. |
| 333 |
Было каля дванаццаці, калі раптам дрымота пачала падаць на мяне, навальвацца цяжарам, стуляць павекі. |
| 334 |
І я ўпарта дзюбаў носам, як ні намагаўся змагацца са сном: даліся мне ў знакі мінулыя бяссонныя ночы. |
| 335 |
Калі я апынуўся ў цемры, я пабачыў два ззяючых вокі, што глядзелі з кута з невымоўнай пагрозай. |
| 336 |
Яму тым лягчэй было гэта рабіць, што ў яго пячорным мазгу зусім адсутнічаў інстынкт самазахавання. |
| 337 |
Што мне было рабіць з ім? Няшчасны малы ідыёт не быў вінен у тым, што яго стварылі такім на свет. |
| 338 |
Я з'явіўся дадому брудны, стомлены і, калі вартаўнік адчыніў мне дзверы, адразу прайшоў да сябе. |
| 339 |
Я быў такі выснажаны, што, запаліўшы свечку, ледзь не заснуў на ложку, напалову сцягнуўшы адзін бот. |
| 340 |
І толькі потым цяжкі сон зваліўся на мяне, уціснуў галаву ў падушку, як конь капытом галаву Дубатоўка. |
| 341 |
А я буду толькі глядзець. Я круціў галавою і мыкаў, не ў змозе адбіцца ад кашмарнага цяжкага сну. |
| 342 |
Інсургенты ў колькасці пяцідзесяці шабель і двухсот штыкоў і кос групаваліся ў Звярынскіх лясах. |
| 343 |
Яго павінны былі вылечыць, выспаведаць перад тварам Усёдаравальнага і толькі потым застрэліць, як сабаку. |
| 344 |
Леаніды не вярнуліся. Астраномы тлумачылі гэта тым, што Юпітэр і Сатурн адцягнулі ўбок іхнюю арбіту. |
| 345 |
Хваля ўдачы ўсплёсквала на вяршыню людзей-прывідаў, галоўным заняткам для якіх было — не быць людзьмі. |
| 346 |
Уначы за крывавымі вялізнымі вокнамі раве дэман. Тысячы чырвоных, як гномы, людзей плюшчаць сталь. |
| 347 |
Дзіўна, але хлопец, у мінулым пяшчотны і ласкавы, як дзяўчынка, не баяўся ні сірэн, ні бамбёжак. |
| 348 |
Ён стаў вельмі строгі, і на шчоках, зусім не па-дзіцячы, выявіліся падсохлыя ад суровасці мускулы. |
| 349 |
Сіні ад снягоў паўночны Урал. Андрэй ехаў туды з непахісным рашэннем уцячы пры першай магчымасці. |
| 350 |
Толькі сам ён зусім не быў дзіцём і таму не хацеў дзяліць іхні лёс, не хацеў быць падобным да іх. |
| 351 |
Хутка гэта выявілася. Знайшліся людзі, што і ў інтэрнаце паспрабавалі абкрадваць давераных ім дзяцей. |
| 352 |
На чацвёрты дзень яму далі падвойную норму — ён не ўзяў нічога, ён не хацеў хлеба з нячыстых рук. |
| 353 |
Яму пагражала калонія, і таму ён уцёк. Ён уцякаў на фронт двойчы, і аднойчы яго вярнулі з-пад самай Рузы. |
| 354 |
За пяць год хлопец стаміўся жыць напружаннем і нянавісцю. Стаміўся, але не мог, не ведаў, як жыць іначай. |
| 355 |
А ўдзень дыскусія аб паэзіі, на якой ён, Андрэй, зрэзаўся амаль з усімі галоўнымі спрачальнікамі. |
| 356 |
Паркі спакойна аддаваліся зазімкам. З кожыым днём меншала сонца на вуліцах і большала затое ў садах. |
| 357 |
Але які дурань будзе размаўляць з жанчынай па-латыні. А нямецкая — гэта ж груба, як бурчанне ў жываце. |
| 358 |
Словам, усё давала падставу для вартых жалю меркаванняў аб сваёй асобе. А між тым усё гэта было не так. |
| 359 |
Было і другое. Але яна не павінна была ведаць аб гэтым. Гэта было без патрэбы. Яна была вышэй гэтага. |
| 360 |
Спрачацца яны амаль кінулі, кожнаму было не да таго. Але нават думаць і маўчаць разам было прыемна. |
| 361 |
Баранаўскасу — усе забаўкі. У чамадан, разам з вопраткай, ён паклаў толькі дагератып Каліноўскага. |
| 362 |
Яна так прагнула вырвацца з гэтых каменных цяснін, так хацела гурбаў у кветніку. Ён дасць ёй усё гэта. |
| 363 |
Гадзіне а шостай майскай раніцай Дзік пад'ехаў да балота, цераз якое пралягаў яго шлях да замка Мот. |
| 364 |
Хутка ён дайшоў да яру, на дне якога, з цяжкасцю прабіваючыся праз мінулагоднюю лістоту, булькаў ручай. |
| 365 |
За ярам дрэвы былі вышэйшыя і больш раскідзістыя; там раслі ўжо не вербы і вязы, а дубы і букі. |
| 366 |
Спалоханая лань выскачыла на паляну, пастаяла на трох нагах, панюхала паветра і зноў знікла ў нетры. |
| 367 |
Яшчэ крыху, здавалася, і ён будзе выратаваны. Дзік трымаў напагатове свой арбалет, каб дапамагчы яму. |
| 368 |
Нават Мэтчэм, забыўшы аб сваёй нянавісці да сэра Дэніэла, у глыбіні душы спачуваў няшчаснаму ўцекачу. |
| 369 |
Перад імі ляжала дарога з Райзінгэма ў Шорбі, акаймаваная з абодвух бакоў непрыступнай сцяной лесу. |
| 370 |
Коннікі мчаліся ў поўным беспарадку, — відаць, яны ратаваліся ўцёкамі; многія з іх былі паранены. |
| 371 |
Тых, хто застаўся, воін сек направа і налева, не па-чалавечы моцна лаючыся і называючы іх баязліўцамі. |
| 372 |
Між тым шум удалечыні ўсё ўзмацняўся; вецер даносіў ляскатанне вазоў, конскі тупат, крыкі воінаў. |
| 373 |
Хто рабіў стрэлы, хто вастрыў мячы, якімі даўно ўжо не карысталіся: усе з сумненнем хіталі галовамі. |
| 374 |
На працягу вечара і ночы да брамы з гучным іржаннем прыскакалі сем напалоханых коней без вершнікаў. |
| 375 |
Дзік абышоў увесь пакой, прыўзняў кожны дыван, абмацаў кожную сцяну, паспрабаваў адчыніць кожную шафу. |
| 376 |
Наверсе, на даху вежы, пачуўся тупат ног, потым чыйсьці голас спытаў пароль. Гэта змяніўся каравул. |
| 377 |
Ён скарыстаў сумятню, ускочыў на падаконнік, схапіўся абедзвюма рукамі за вяроўку і слізгануў уніз. |
| 378 |
Аднак ён зрабіў сваю справу. Стралкі паспелі разгледзець і вярбу і Дзіка, які схаваўся ў галінах. |
| 379 |
Адна страла закранула яго плячо, другая параніла ў галаву. Боль падганяў яго, і Дзік пабег яшчэ шпарчэй. |
| 380 |
Калі ён ачуўся ад сну, падобнага на беспрытомнасць, ноч ужо змянілася перадсвітальнымі прыцемкамі. |
| 381 |
Таварышы Дзіка былі далёка, а ўмелы праціўнік прымушаў яго адступаць усё далей у мора. Дзік сціснуў зубы. |
| 382 |
Воіны на моле стаялі так цесна, што некаторыя стрэлы трапілі ў цэль; пачуліся крыкі спалоху і болю. |
| 383 |
Дзік са жменькай храбрацоў на працягу цэлай хвіліны ўтрымліваў канец мола, што ўпіраўся ў бераг. |
| 384 |
Помнячы падзеі, што адбыліся на борце «Добрай Надзеі», ён пакінуў пры сабе аднаго толькі Лоўлеса. |
| 385 |
Заходнія дзверы шырока расчыніліся, і за імі стала відаць частка залітай сонцам заснежанай вуліцы. |
| 386 |
Калі ён ступіў на парог храма і зняў капялюш, стала бачна, як паружавела ад хвалявання яго лысіна. |
| 387 |
Аглушаны, разнерваваны супярэчлівымі пачуццямі, Дзік сядзеў, учапіўшыся рукамі ў спінку пярэдняй лаўкі. |
| 388 |
Прама пасярод царквы ляжаў мёртвы жаніх, пранізаны дзвюма чорнымі стрэламі. Нявеста страціла прытомнасць. |
| 389 |
Потым, працягнуўшы руку, ён схапіў пярсцёнак, падняў стол і перакуліў яго проста на матроса Тома. |
| 390 |
З гэтымі словамі ён зноў прыставіў трубу да вуснаў і затрубіў. На гэты раз яму не давялося доўга чакаць. |
| 391 |
Бо ведаў, што, калі ён не паспее замацавацца ў горадзе, яго маленькі атрад будзе разбіты і знішчаны. |
| 392 |
У цэнтры, дзе сыходзіліся ўсе пяць вуліц, стаяла мізэрная харчэўня з шыльдай у выглядзе шахматнай дошкі. |
| 393 |
Але яна выходзіла на рыначны пляц, і зыход бітвы, па ўсёй верагоднасці, павінен быў вырашыцца тут. |
| 394 |
Гластэр быў акружаны з усіх бакоў, і Дзік зразумеў, што яму трэба разлічваць толькі на свае сто чалавек. |
| 395 |
Кавалерыя ішла за ёй з апушчанымі забраламі. Пачаўся ўпарты рукапашны бой, не на жыццё, а на смерць. |
| 396 |
І доўгай, закаванай у сталь калонай, імклівай, як змяя, яны кінуліся на паўразбураную барыкаду. |
| 397 |
Быццам у адказ на яго словы, да барыкады зноў пачалі падыходзіць стралкі, і зноў густа пасыпаліся стрэлы. |
| 398 |
Дзік, з сумам аглядваючы рэшткі свайго доблеснага войска, пачаў падлічваць, у што абышлася перамога. |
| 399 |
Тым часам коні даелі мізэрны запас корму і крыху адпачылі. Па загадзе Дзіка вогнішча засыпалі снегам. |
| 400 |
Дзік пакінуў дзесяць чалавек вартаваць коней, дамовіўся аб умоўным сігнале і павёў свой атрад наперад. |
| 401 |
Нібы помсцячы за гэты разбой, ён браў зорак і нажом вычышчаў з ніжняга боку кожнага промня гэтыя ножкі. |
| 402 |
Ён адчуваў прыблізна тое, што, відаць, адчувае рыба-поўня. Ёсць такая. Сапраўды круглая, як поўня. |
| 403 |
Людзі разносяць на вопратцы. Ён паспрабаваў, ці прыстане насенне да сарочкі. Не, ліпнула толькі да сукна. |
| 404 |
Чалавек ішоў і пазнаваў толькі асобныя дрэвы: цэльналістую піхту, граб, карэйскі кедр, маньчжурскі арэх. |
| 405 |
Абы галава стала здаровая. Абы не гэтыя кашмары па начах. Найбольш уразіла яго адно дзіўнае дрэва. |
| 406 |
Будрыс азірнуўся і ўбачыў, што за ім зладзеявата крадзецца беласнежная, сям-там у палевае, лайка Амур. |
| 407 |
Дно падзі ўвачавідкі павышалася. Мяняўся лес. Нешта ад тропікаў усё больш і больш паяўлялася ў ім. |
| 408 |
Севярын, мабыць, і не заўважыў бы гэтага, каб не прыглядаўся так уважліва, каб не пацягнуўся туды Амур. |
| 409 |
Хатка так добра хавалася ў нетрах, што можна было прайсці побач і не здагадацца аб яе існаванні. |
| 410 |
А менавіта таму, што гэтая размова была, да жанчыны было зараз далей, чым да гэтых высокіх, халодных зор. |
| 411 |
Рык, хрыпенне. Два целы, што звіліся на траве. Белае і плямістае, ільснянае, усё ў пералівах мускулаў. |
| 412 |
Ён зваліў бы мужчыну з ног, але Амур паспеў учапіцца яму ў азадак, ірвануць і асадзіць на зямлю. |
| 413 |
Расчыненае акно, якое зацікавіла яе, было ў двух кроках. У пакоі, відавочна, нехта пасяліўся. Але хто? |
| 414 |
На наступны дзень Ваніна змагла дастаць ключ ад дзверцы, якая вяла на тэрасу з апельсінавымі дрэвамі. |
| 415 |
Ваніна схавалася за крацістай аканіцай. Ля задняй сцяны пакоя яна ўбачыла ложак. Хтосьці ляжаў на ім. |
| 416 |
Ваніна думала, што яна, можа быць, і даб'ецца памілавання свайго каханага, але яго паспрабуюць атруціць. |
| 417 |
Заліты вадою і гразёй лёд страціў сваю цукрыстую, у рудых разводах белізну і ледзьве шарэў праз хмызняк. |
| 418 |
Капітан Васілевіч другі год ваяваў у гэтым палку і перажыў чатырох, розных па характары, яго камандзіраў. |
| 419 |
Сённяшняя атака пераканала яго, што няўдалае яе паўтарэнне прывядзе да пагібелі ўсяго батальёна. |
| 420 |
Цвёрдая змёрзлая зямля здрыганулася, і пагадзя некалькі асколкаў пляцнуліся ў траву непадалёк ад варонкі. |
| 421 |
Сахно лічылі ў батальёне крыкуном, гарлахватам, не дужа смелым і не дужа справядлівым камандзірам. |
| 422 |
Але трэба было нешта прыдумаць, і Жаркоў, не разбіраючы пад сабой дарогі, сігаў упоперак баразён і думаў. |
| 423 |
Жаркоў сцяўся ад неспадзяванасці, прыціснуўся к долу, адчуўшы, як нешта абарвалася ў яго грудзях. |
| 424 |
Ён ужо бадай што не кратаўся, не клікаў на дапамогу, і Рыбчонак не дужа і звяртаў на яго ўвагу. |
| 425 |
Старая бацькава ўхватка вельмі спатрэбілася і ў войску, Рыбчонак пакрысе агледзеўся і стаў кеміць. |
| 426 |
Над вёскай гарэлі ракеты, але іх дрыготкае святло толькі блытала ў хмызняку цені і не асвятляла долу. |
| 427 |
Зноў жа ён хацеў пабачыцца з камбатам, каб запытацца, колькі той яшчэ тут пратрымаецца з батальёнам. |
| 428 |
Дзе хоць бы які чырвонаармеец? Адзін, без дапамогі, забыты ўсімі, ён тут прападзе, гэта ж пэўна. |
| 429 |
Напакутваўшыся так у няпэўнасьці, ён падняў свой пісталет, даслаў з магазіна патрон у патроньнік. |
| 430 |
Засталося даволі лёгкае — націснуць на спуск, і ўсё назаўжды скончыцца. Мусіць, гэта ўсё ж самае лепшае. |
| 431 |
Бо іначай, што ж чакае яго, сьляпога і бездапаможнага, апроч пагібелі ад ворагаў ці ад свае раны. |
| 432 |
Не, лепей ужо ён сам. Паднесьці пісталет да балючай, няўклюдна-тоўста забінтаванай скроні і ціскануць. |
| 433 |
Поўнае вызваленьне ад пакутаў і перажываньняў. Мабыць, так, гэта было б найлепей, думаў капітан Хлебнікаў. |
| 434 |
Слухаў з дрыготкім сэрцам у грудзях, чакаючы пачуць галасы, каб дазнацца — хто? Ды не пачуў нічога. |
| 435 |
Усё ж ён паступова сагрэўся — першы раз за якіх чатыры начы, мусіць Серафімчыны зёлкі мелі нейкую сілу. |
| 436 |
Пабурыліся ўсе звыклыя меркі, адносіны, а галоўнае — загадкава, незразумела перамяніліся людзі. |
| 437 |
Так сталася, што ён застаўся тут, пад немцам, канешне, меў сёетое заданьне ад адпаведных органаў. |
| 438 |
Калі б гэта было раней, дык пры сустрэчы ён бы з ёй не павітаўся нават, зрабіў бы выгляд, што незнаёмы. |
| 439 |
Не думаю, што вы ўяўляеце, як цяжка мне было спачатку і колькі давялося чакаць хоць нейкага поспеху. |
| 440 |
Уявіце маё здзіўленне, калі я ўбачыў у калідоры бляклае святло, што ішло з адчыненых дзвярэй бібліятэкі. |
| 441 |
Збялеўшы ад страху, ён ускочыў і сунуў за пазуху падобны да карты аркуш, які перад гэтым разглядаў. |
| 442 |
Як я казаў, стары дом — гэта сапраўдны лабірынт, асабліва даўняе крыло, цяпер амаль незаселенае. |
| 443 |
Папярэдняй ноччу ішоў дождж, а таму нашыя спробы агледзець газоны і сцяжынкі вакол дома былі марныя. |
| 444 |
Усе гэтыя акалічнасці варта было ўзяць пад увагу, але ніводная з іх не тлумачыла сутнасць справы. |
| 445 |
Якое звяно ў заблытаным ланцугу было пачатковым? Перада мной быў толькі канец гэтай загадкавай справы. |
| 446 |
Але змог я хіба крыху яе зрушыць, і толькі з дапамогай аднаго з канстэбляў урэшце ссунуў каменную глыбу. |
| 447 |
Пад плітай зеўрала чорная яміна, у якую мы ўсе зазірнулі. Масгрэйв, укленчыўшы, апусціў туды свой ліхтар. |
| 448 |
Я падняў і ўважліва разгледзеў некалькі паленаў, раскіданых па падлозе, і хутка ўбачыў тое, што чакаў. |
| 449 |
Мы выправіліся на пошукі — і знайшлі: ён ляжаў галавой у зарослым цінай стаўку на ўскрайку саду. |
| 450 |
Ён быў вельмі ўпарты, а таму спрачацца не мела сэнсу. Аднак мяне не пакідалі кепскія прадчуванні. |
| 451 |
Яго рукі пацягнуліся да званка, каб выклікаць экіпаж, як раптам ён пачуў глухі стук дзвярнога кальца. |
| 452 |
Праз імгненне з гасцёўні данёсся шоргат ног і рэзкі грукат у дзверы. Гасцёўня Мэйсанаў была дужа дзіўная. |
| 453 |
Нават прысутнасць гледачоў не стала б перашкодай публічнаму выяўленню ягонай усёпаглынальнай жарсці. |
| 454 |
Спачатку ён здаваўся звычайным, і толькі пры далейшым аглядзе можна было заўважыць яго злавеснасць. |
| 455 |
Можна было заўважыць, што сабакі лякаюцца яе, а дзеці з плачам кідаюцца на ўцёкі ад яе пяшчоты. |
| 456 |
Акурат у гэтым праяўлялася бязлітаснае падступства расстаўленай ёй сеткі. Ён памятаў, як было з ім. |
| 457 |
Яна была вольная — ці гэта ён так думаў? — і ён змог ажаніцца з ёй. Але калі ўявіць, што яна была не адна? |
| 458 |
Яго сэрца змякчылася, нібыта яна была маленькім, бездапаможным дзіцем, якое сустрэлася з ліхам. |
| 459 |
Было зімнавата. Муха пацепвалася пры кожным парыве ветру, што ўдараў у шыбы хвалямі хрусткіх пясчынак. |
| 460 |
За акном вынырнулі і адразу зніклі дзве-тры чэзлыя збялелыя пальмы, нібы выразаныя з шэрай бляхі. |
| 461 |
Яны жылі над крамай у трохпакаёвай кватэры з арабскімі шпалерамі і мэбляй у каланіяльным стылі. |
| 462 |
Не паварочваючы галавы, шафёр прагугнявіў нешта на мове, якую яна чула ўсё жыццё, але ніколі не разумела. |
| 463 |
Але хоць час хіліўся да поўдня, холад заставаўся пранізлівым, і пры парывах ветру яна пацепвалася. |
| 464 |
У Марсэля быў заклапочаны выгляд, і ён нервова шкуматаў свой хлеб. Ён не дазволіў жонцы выпіць вады. |
| 465 |
Аднак каву неўзабаве прынеслі. Амаль імгненна яе праглынуўшы, яны выйшлі на пыльную і халодную вуліцу. |
| 466 |
Ён адразу скруціў тканіну, запхаў яе ў куфар і, абцёршы з ілба ўяўны пот, гукнуў малога насільшчыка. |
| 467 |
Гэтае непрыемнае пачуццё разам з прагным жаданнем хутчэй адсюль з'ехаць павялічвалася з кожнай хвілінай. |
| 468 |
Яна перакруцілася на другі бок, адчула побач цвёрдае плячо мужа і раптам, у паўсне, прытулілася да яго. |
| 469 |
Яна не ведала. Яна проста ішла за Марсэлем, і ўсё; ёй падабалася адчуваць, што яна камусьці патрэбная. |
| 470 |
Адчуванне сваёй неабходнасці — гэта была адзіная радасць, якую ён ёй дарыў. Ён наўрад ці яе кахаў. |
| 471 |
Яна хацела вызваліцца ад яго, нават калі Марсэль, нават калі іншыя ніколі гэта зрабіць не змогуць. |
| 472 |
Цалкам прачнуўшыся, яна прыўстала на ложку і прыслухалася да поклічу, які здаўся ёй зусім блізкім. |
| 473 |
Марсэль спаў. Але ўсяго праз імгненне цеплыня, назапашаная ў пасцелі, знікла, і яе скаваў холад. |
| 474 |
Потым, пастаяўшы яшчэ хвіліну ў прыцемку, пачала асцярожна адчыняць дзверы. Рыпнула ручка, і яна застыла. |
| 475 |
Не могучы звесці вачэй, Жанін назірала за гэтымі зыркімі іскрамі, якія некуды несла невядомаю плынню. |
| 476 |
Ім не хапала нейкай вытанчанасці, а чым далей, тым больш містэр Сатэртуэйт цаніў у людзях менавіта яе. |
| 477 |
"Ён дае свайму пляменніку ўрок нямецкай мовы", — гаварылі грунвізэльцы і больш не запыняліся каля дома. |
| 478 |
У час гэтых урокаў, як пад сакрэтам сцвярджаў француз, здараліся такія дзівосы, якіх свет не бачыў. |
| 479 |
А яшчэ стары пан меў звычку хадзіць вечарам са сваім пляменнікам у гарадскую карчму "Залаты алень". |
| 480 |
У адным даволі буйным горадзе Германіі шмат гадоў таму сціпла і мірна жыў-пажываў шавец са сваёй жонкай. |
| 481 |
Ужо добрых шаснаццаць гадоў яна штодня сядзела на рынку і ніколі раней не бачыла гэтую дзіўную асобу. |
| 482 |
Хлопчык не зусім разумеў, што яна казала, і тым большую ўвагу надаваў супу, які яму вельмі падабаўся. |
| 483 |
Карлік Нос упаў на зямлю перад магутным герцагам, цалаваў яму ногі і паабяцаў верна служыць яму. |
| 484 |
Аднойчы раніцай ён пайшоў на гусіны рынак і пачаў выбіраць цяжкіх тлустых гусак, якіх любіў уладар. |
| 485 |
Ён даў мне добрае выхаванне, часткова навучаючы мяне сам, а часткова даручаючы заняткі нашаму святару. |
| 486 |
Ледзь толькі ўмацаванні Дарданэлаў засталіся за спіною, лёс, здавалася, зноў пачаў мне спрыяць. |
| 487 |
На мосце было пуста і бязлюдна, але я вырашыў чакаць, пакуль не высветліцца, хто ж мяне сюды клікаў. |
| 488 |
Юнак захутаўся ў плашч і пайшоў, але неўзабаве вярнуўся, трымаючы ў руках паперку, якую знайшоў у плашчы. |
| 489 |
У гэтай святліцы і стаяў ложак з трупам. Незнаёмец затуліў твар, жадаючы, напэўна, схаваць слёзы. |
| 490 |
Потым паказаў мне на ложак і загадаў добра і хутка выканаць сваю працу, пасля чаго скіраваўся да дзвярэй. |
| 491 |
Я зрабіў надрэз на скуры, як гэта звычайна робяць лекары, перш чым адрэзаць нейкую частку цела. |
| 492 |
Калі мяне падвялі да чорнага стала, падняўся чалавек з панурым і сумным абліччам. Гэта быў губернатар. |
| 493 |
Ён доўга моўчкі глядзеў на мяне. "Вось так давялося нам зноў сустрэцца, Цалёўкас", — прамовіў ён. |
| 494 |
Ну канечне, гэта быў Валеці, адзін з нешматлікіх сяброў, якіх я знайшоў падчас навучання ў Парыжы. |
| 495 |
"Дык ты не быў знаёмы з Б'янкай?" — спытаўся ён. Я запэўніў яго, што ніколі не сустракаўся з ёю. |
| 496 |
У маім новым доме ўсё было ўладкавана найлепшым чынам, а тавары ў лаўцы былі нават лепшымі за страчаныя. |
| 497 |
Другі жыў у лесе, пасвіў аленяў і быў падобны на аброслы мохам пень. Калі сустрэнеш, то і не адрозніш. |
| 498 |
Не стала ў хаце ад чорта спакою. Пазаплятае коням грывы так, што пасля не расчэшаш, а думаюць на сыноў. |
| 499 |
І параўнанне тое было невыгаднае для мічмана, а таму ён увесь час думаў над гэтым непадабенствам. |
| 500 |
Кепскія людзі такой не выціснуць. І вочы адчайдушна-вясёлыя, цёмныя, злёгку міндалевідныя. І чуб хвалісты. |
| 501 |
Але гэткая ўжо гасціннасць і дастатак літоўскіх дамоў, і вячэра затрымалася не болей чым на паўгадзіны. |
| 502 |
Я заставаўся ў замку яшчэ дзён дзесяць. Я яшчэ раз гасцяваў у Даўгялах, але болей мы там не начавалі. |
| 503 |
Стол быў вельмі багаты, госці былі галодныя, і спачатку чуўся толькі ляскат нажоў і відэльцаў аб талеркі. |
| 504 |
Доктар Фробэр узяў на сябе смеласць паслаць графавага пакаёвага пагрукаць у дзверы свайго гаспадара. |
| 505 |
Скавінскі стаяў на гаўбцы, тутсама, каля агромністых вогнішчаў, падобны знізу да малой чорнай кропачкі. |
| 506 |
Ён пачуваўся як загнаны звер, які ўрэшце схаваўся ад пагоні на нейкай недаступнай скале ці ў пячоры. |
| 507 |
Пра некаторыя свае дзіўныя прыгоды ён расказаў Фалконбрыджу, але не згадаў яшчэ пра тысячы падзеяў. |
| 508 |
Паглядаючы цяпер з гаўбца маяка на іскрыстыя хвалі, ён успамінаў усё, што давялося яму прайсці. |
| 509 |
Служыў матросам на рэйсавым судне, потым гарпуннікам на кітабойным: абодва караблі пацярпелі крушэнне. |
| 510 |
Стары жаўнер, загартаваны Бог ведае ў якіх агнях і пакутах, біты і куты не раз, меў сэрца дзіцяці. |
| 511 |
Але ж зусім неспадзявана за дванаццаць гадзінаў знайшоў сабе пасаду, найлепшую для сябе з усіх на свеце. |
| 512 |
Урэшце вецер разагнаў туман, але прынёс чорныя хмары, што засцілі месяц. З захаду дзьмула ўсё мацней. |
| 513 |
У цёмнай разбушаванай прасторы бліснула колькі зялёных ліхтароў, падвешаных да карабельных мачтаў. |
| 514 |
Матросы сцвярджаюць, што часам, калі мора дужа ўсхваляванае, яно кліча іх сярод ночы і цемры па імені. |
| 515 |
Але каб яго пачуць, патрэбная цішыня. Да таго ж старасць любіць адчужэнне, нібыта ў прадчуванні магілы. |
| 516 |
Зранку лёгкі ўсходні павеў прыносіў няпэўны шум людскога жыцця, што перакрываўся свістам параходаў. |
| 517 |
Раскрыты пакунак ляжаў перад ім, асветлены бляскам вечаровага сонца, а на ім — разгорнутая кніга. |
| 518 |
Удалечыні смяяліся белыя дамкі Аспінвола і купкі пальмаў. Напраўду было неяк урачыста, ціха і паважна. |
| 519 |
І ён, і я — мы ж таксама з плоці і крыві, хоць, вядома, ва ўсім астатнім не такія, як усе людзі. |
| 520 |
Яго жонка Лота не выскалялася, яна раздорвала ўсмешкі, — ну, чыстая каралева Луіза, з галавы да ног. |
| 521 |
Зрэшты, ужо і яна была крыху таўсманая — што зробіш, у прэм'ерскім палацы кармілі хлебасольна і шырока. |
| 522 |
Тата Ганзэман, гаспадар, быў для трупы амаль такая ж значная пярсона, як і Шміц, распарадчы дырэктар. |
| 523 |
Чаго толькі не здаралася на той вандроўнай сцэне, дзе ён іграў татуляў! Моц аж заходзілася ад смеху. |
| 524 |
Здавалася, яны былі з менш вартаснай субстанцыі: рыхлаватыя, рассыпчатыя, без бляску, без формы. |
| 525 |
Ён у душы перапрасіўся ў Джульеты за такое сваё нахабства, падышоўшы тымчасам да дзвярэй свайго дома. |
| 526 |
Здзіўляла якраз гладкая цьмяная русявасць валасоў, прычоска была вельмі простая, з прадзелам пасярэдзіне. |
| 527 |
Цёмная дама любілау нагадваць, што колер іх яна ўспадкавала ад бацькі — гамбургскага інжынера Мартэнса. |
| 528 |
Але ёй нават не змаглі паказаць інжынераву магілу; парэшткі беднага бацькі зніклі, як і памяць пра яго. |
| 529 |
Яна толькі падбадзёрвала яго, пляскаючы ў далоні, грубымі крыкамі і рытмічным пагойдваннем цела. |
| 530 |
Ён — абсалютна новы тып буржуазнага парвеню — вельмі жыццеўстойлівага, далёкага ад высокай маральнасці. |
| 531 |
Застрашаны і збязволены грозным драматургам Кроге запрасіў Нікалету дзеля пробы выступіць у "Кнорке". |
| 532 |
З Нікалетай, на нагах якое можна было ўявіць сабе зялёныя боцікі, ён ніколі не змог бы ашукаць Джульету. |
| 533 |
І ўжо амаль зусім дзёрзкім здавалася, што кукла пышных попельных валасоў сядзела на патыліцы крыху коса. |
| 534 |
Паміж ярка нафарбаванымі губамі, калі яна смяялася і гаварыла, блішчалі маленькія вострыя зубы. |
| 535 |
Яго рухавы, дрыготлівы рот, які рабіў нездаровае ўражанне сваёй блакітнаватасцю, амаль не закрываўся. |
| 536 |
Але найперш гэтаму часу бракуе асобаў. Ён, Мардэр, — адзіная асоба на ўвесь свет, і яго недаацэньваюць. |
| 537 |
Тым часам Нікалета і Гендрык гастралявалі з камедыяй усяго на дзве ролі па балтыйскіх курортах. |
| 538 |
Ён павітаўся з Гендрыкам такім глыбокім і ўрачыстым паклонам, што ў гэтым можна было западозрыць іронію. |
| 539 |
Ён заставаўся бездакорна карэктны і прыязны. З ласкавай цырымоннасцю ён запрасіў маладых людзей у дом. |
| 540 |
Ён загадзя, ужо цяпер, саромеўся іх мяшчанскасці. Шчасце яшчэ, што не зможа прыехаць бацька Кёбес. |
| 541 |
Ён чырванеў, кусаў губы і нарэшце з гора пачаў распісваць прыгажосці вуліцы, па якой яны ехалі. |
| 542 |
Усе былі крыху ўсхваляваныя, фраў Бэла і маленькая ахмістрыня нават прыплакнулі, а Ёзі нервова смяялася. |
| 543 |
Такой дзівоснай старой дамы за ўсё сваё жыццё Гендрык не сустракаў. Генераліха куды як спадабалася яму. |
| 544 |
Ёй даравалі яе вобраз думак, у якім дзёрзкая нядбаласць вельмі дзівосна спалучалася з гордай годнасцю. |
| 545 |
Але яшчэ пакутлівей за хандру былі яго прыступы дабрадушнасці ў святы, а тое і зусім без ніякай прычыны. |
| 546 |
Цяпер толькі Гендрыку зрабілася ясна, колькі пагарды і здзеку і ў вясёлай бесцырымоннасці генераліхі. |
| 547 |
Ах, ён ніяк не мог уявіць зялёных боцікаў на прыгожых ножках Барбары. Марныя забегі абярталіся пакутай. |
| 548 |
Зноў знойдзенаму бацьку, новаму каханаму яна з уласцівым ёй драматычным бляскам даверыла сваё жыццё. |
| 549 |
Роля, якою яна мусіла задавольвацца — і шмат гадоў задавольвалася — была роля сястры і даверніцы. |
| 550 |
Віна тут клалася не толькі на Шміца, які пра ўсё павінен быў меркаваць з пазіцый касавага збору. |
| 551 |
За зніжэнне літаратурнага ўзроўню быў адказны таксама і Гёфген, як парадаксальна гэта ні магло здацца. |
| 552 |
Магутны лоб пад сеткай з блішчастымі камянямі, — абыякава і роўна ступае слон праз святочнае памяшканне. |
| 553 |
Як тут не плюхнуцца на старэнькую заседжаную канапу і не заплакаць? І Дэла плюхнулася і заплакала. |
| 554 |
Калі задумацца, то жыццё складаецца з расчараванняў, рыданняў і ўсмешак, але пераважна — з расчараванняў. |
| 555 |
Не тое каб зусім ужо халупа, але менавіта гэтае слова ўжылі б прадстаўнікі санітарнай інспекцыі. |
| 556 |
Яна стаяла ля акна і невясёла назірала за шэрай коткай, што ступала па шэрай агароджы ў шэрым двары. |
| 557 |
Дэла была даволі стройная, таму ёй гэта ўдавалася. Раптам яна адскочыла ад акна і стала перад люстэркам. |
| 558 |
Вялікай беласкурай, з каменным тварам мадам наўрад ці пасавала імя Сафроні. Урэшце яна яго знайшла. |
| 559 |
Затым яны перацягнулі з сабой алавяныя конаўкі і электрарандолі з Шостай авеню і ўтварылі "калонію". |
| 560 |
Адным ранкам занепакоены доктар, павёўшы кашлатым шэрым брывом, папрасіў Сью выйсці з ім у калідор. |
| 561 |
А яна ўжо сёе-тое і высветліла, хоць пасля майго абедняга перапынку ён затрымаўся ў яе зусім ненадоўга. |
| 562 |
Вешаліся карціны, прыколваліся на сцяну малюнкі, часам выразаныя з часопісаў, часта замяняліся. |
| 563 |
Што ж, усё мінулася як і не было, чара была выпіта і больш не напаўнялася. Ці шкадаваў я? Не, не шкадаваў. |
| 564 |
Хто аддзякаваў гасціннай гаспадыні з другога паверха і яе вымытай да бляску араўкарыі? Стэпавы воўк. |
| 565 |
Зморана ступаючы па-перад мною, ён не абарочваўся, а то б я павітаўся з ім і пачаставаў бы цыгаркай. |
| 566 |
Ён хадзіў дзвюма нагамі, насіў вопратку і быў чалавекам, але ў сутнасці быў якраз стэпавым ваўком. |
| 567 |
Ён навучыўся шмат з таго, чаго здольныя навучыцца людзі здаровага глузду, і быў даволі разумны. |
| 568 |
Так нельга казаць ні пра каго. І той, у кім няма ваўка, не канечне шчаслівы менавіта з гэтай прыгоды. |
| 569 |
Таму, чые жыццёвыя сілы з самага пачатку падарваныя, не падоўжыць жыцця ніякая сіламоц на свеце. |
| 570 |
Тыя нямногія, што вырываюцца, дасягаюць абсалюту і слаўна гінуць, яны трагічныя, колькасць іх невялікая. |
| 571 |
Таму мешчанін паліць сёння, як ератыка, вешае, як злачынцу, таго, каму паслязаўтра будзе ставіць помнікі. |
| 572 |
Раніца пазяхала ўжо ў вокны, свінцовая, халерная раніца дажджлівага зімовага дня, калі я нарэшце лёг. |
| 573 |
Тут былі на месцы прыгожа стылізаваныя заснавальнікі і нацыянальныя славутасці, а не стэпавыя ваўкі. |
| 574 |
Калі б цяпер увайшоў гаспадар, мне, мабыць, яшчэ ўдалося б прыдумаць нейкую прычыну і адкланяцца. |
| 575 |
Ідзі дахатанькі, Гары, і шарахні сабе па горле! Годзе адкладваць. Я кідаўся па вуліцах, мяне гнала бяда. |
| 576 |
Аднаму Богу вядома, адкуль у гэтай дзяўчыны такі голас, такі таўставаты, добры голас, мацярынскі голас. |
| 577 |
Але іншыя мае, самыя інтымныя мае праблемы і клопаты, — іх яна ўсе зразумела б, у гэтым я не сумняваўся. |
| 578 |
На другі дзень паполудні мы сустрэліся ў кавярні. Герміна ўжо сядзела там, калі я прыйшоў, і піла чай. |
| 579 |
Але Пабла не пытаўся маёй думкі, яна была яму гэтак сама да аднаго месца, як і мае музычныя тэорыі. |
| 580 |
Раніцай я павінен быў, падзяліўшы з Марыяй свой сняданак, потайкам вывесці яе з дома, і гэта мне ўдалося. |
| 581 |
Я танцаваў падрад дзве гадзіны альбо і больш, усе танцы, у тым ліку і тыя, якім ніколі не вучыўся. |
| 582 |
Страціўшы адчуванне часу, я не ведаў, колькі гадзін альбо імгненняў доўжылася гэта хмельнае шчасце. |
| 583 |
Чаму гэты смех быў мне знаёмы? Я не мог зразумець гэтага. Мы стаялі ўдваіх і глядзелі адно на адное. |
| 584 |
Па загадзе чалавек кленчыў, строіў з сябе ваўка, салопіў язык, рваў на сабе пламбаванымі зубамі вопратку. |
| 585 |
Глядзеўся ён блага, прыкладна так, як у тую ноч пасля візіту да прафесара і балю ў «Чорным арле». |
| 586 |
Пасля падумаў, што мне след было б змежыць ёй вочы. Але яны цяпер стуліліся самі. Усё было зроблена. |
| 587 |
Уладары гэтых багаццяў, вялікія паны, знаходзіліся звычайна там, «дзе цвітуць лімоны і апельсіны». |
| 588 |
Ён меў права трымаць некалькі кароў, пару коней і колькі яму хацелася птаства, свіней і авечак. |
| 589 |
Двое старэйшых пажаніліся і засталіся на месцы, двое малодшых пайшлі ў свет. Стафан далёка не пайшоў. |
| 590 |
У той жа самы дзень Бахрэвіч, на ўсе зашчапкі замкнуўшыся ў сваім пакоі, ажно выў ад плачу. Такі ён быў. |
| 591 |
Потым усё жыццё ён віншаваў сябе, што не зрабіў глупства, дзеля сялянкі не завязаў для сябе свет. |
| 592 |
Каля парабчанскай хаты начны вартаўнік сек дровы, другі ж за стадолай час ад часу працягла свістаў. |
| 593 |
Маленькія шэрыя вочы глядзелі смела, нават трошкі нахабна, часам мільгала ў іх жорсткасць і хцівасць. |
| 594 |
У форме яе далікатных вуснаў, у запалых шчоках і ў выразе нерухомых вачэй была цэлая бездань смутку. |
| 595 |
Так на досвітку ў густой і халоднай расе азяблая перапёлка склікае сонным голасам сваіх птушанят. |
| 596 |
Голасна зачырыкалі вераб'і ў застрэшшы, а таксама ў бязлістых і мокрых галінах раскідзістай вярбы. |
| 597 |
За тонкай сцяной раздаўся крык Максіміхі, самай звяглівай з усяго жаночага насельніцтва фальварка. |
| 598 |
Цяпер ішла гаворка пра адну суму, але павінна яна была быць апошняй, і гэта ўжо ясна, як амэн у пацерах. |
| 599 |
Яшчэ ўчора вагаліся — выплочваць яе ці не, і ў выніку прадстаўнік пакінуў іх страшна раззлаваны. |
| 600 |
Адразу было відаць, што жыхары Грынек мелі добрую зямлю і менш за іншыя вёскі былі ахоплены п'янствам. |
| 601 |
З іскрамётнымі вачамі і хітраватай усмешкай на тонкіх вуснах расказваў ён надзвычай цікавыя рэчы. |
| 602 |
Нязмушаная элегантнасць, якой фанабэрыўся ўчора ў гасцёўні Бахрэвічаў, сёння пакінула яго амаль цалкам. |
| 603 |
Аднак адразу зразумеў, што гэта было неверагодным, і таму не траціў часу на дарэмныя лятункі і спробы. |
| 604 |
Жыллё гарадскога мікроба напаўняла задушлівае і смярдзючае паветра брудных і зачыненых памяшканняў. |
| 605 |
Чатыры мілі прабег, і апрача двух абаранкаў, якія купіў выходзячы з горада, нічога не меў у роце. |
| 606 |
У процілеглым куце, ля глінянай пафарбаванай у жоўты колер печы, сядзеў на крэсле Паўлюк Гарбар. |
| 607 |
Іх падпольна, таемнай і подлай дарогай нажывы прадавалі тым, хто запускаў руку ў дзяржаўную кішэнь. |
| 608 |
Мы былі цвёрда ўпэўнены, што за гэта, як за чалавеказабойства, павінна быць адзіная кара — кара смерцю. |
| 609 |
Крычаў лось, скардзіўся на самоту пад вялізным месяцам. І раптам цішыню прарэзаў далёкі-далёкі стрэл. |
| 610 |
І адразу стала цішыня, такая цішыня, як быццам памёрла нешта вельмі важлівае на зямлі. Памёрла сумленне. |
| 611 |
Ён добра зарабляў, але хата была занядбаная, і сам ён большую частку дня хадзіў ледзь не ў лахманах. |
| 612 |
І знойдзе тут свой канец. І ўсюды на зямлі адна нудзьга і марнасць марнасцей. Толькі шкада Джамілі. |
| 613 |
Многія тысячагоддзі стаяў сфінкс, пакуль не крыкнуў гэтыя словы бязведамны князь бязведамнай краіны. |
| 614 |
Калі, што было яму да таго, што ён, Пятрок, разам з сябрамі біўся і сплываў крывёю, што многіх павесілі? |
| 615 |
Ён пацягнуў рэмень, адчуваючы цяжар і пакутлівы боль, бо кроплі падалі ў глыбіню студні. Падалі. |
| 616 |
Рызыкуючы кожную хвіліну атрымаць кулю між вачэй, ён рэзка прыўстаў і выхапіў вядро з каменнай трубы. |
| 617 |
Але вада кацілася ў глотку і, здавалася, нават ціха звінела, як струмень фантана ў крыштальны кубак. |
| 618 |
Ён радаваўся гэтаму, бо з пляшкі нічога не вып'еш. Заставалася яшчэ палова. Не менш як дваццаць пляшак. |
| 619 |
І тады Пятрок з цяжкасцю адарваўся ад студні і пайшоў у напрамку, які ён заўважыў. Павязка адразу высахла. |
| 620 |
Была проста печка. І ў левай руцэ быў зашморгнуты і перахоплены рукою — ніжэй зашмаргі — скураны мех. |
| 621 |
Ён поўз з заплюшчанымі вачыма і толькі зрэдку, праз далонь, ля самых вачэй, глядзеў на дрыжачую стрэлку. |
| 622 |
Ён напіўся і не адчуваў смагі, але глотка — яна ўжо высахла. Яе, здавалася, пакрыў суцэльны балесны струп. |
| 623 |
І, пытаюся я ў вас, хто не рабіў бы таго ж самага на яго месцы? Што яшчэ магчыма было сказаць пра яго? |
| 624 |
І не толькі ён. Ля дзвярэй на балконе сядзела худзенькая дзяўчына, і вочы яе былі вялікімі ад здзіўлення. |
| 625 |
Ён захлынаўся ім, хадзіў паўсюль з такой дурнавата-шчаслівай, да вушэй, усмешкаю, што на яго азіраліся. |
| 626 |
Паркі над ракою, па якой плылі апошнія льдзіны, агні слабодкі за ракою. Гэта было занадта чароўна. |
| 627 |
Сцяжынка, над якою спляліся хмызы і дрэвы, вяла ўніз, да ракі, была цёмная і падобная на тунель. |
| 628 |
Выбівалі днішчы, прыпадалі да чырвоных каскадаў прагна, як атручаныя. У бутэлек адбівалі рыльцы. |
| 629 |
Запалалі вогнішчы, з хлявоў даляцеў роспачны лямант авечак і неўразумелае, здзіўленае кудахтанне курэй. |
| 630 |
Праз гадзіну на вогнішчах смажыліся вялізныя кавалкі ялавічыны, круціліся на ражнах цэлыя авечкі. |
| 631 |
Што ж зробіш? Яноўскі слухаў яго з дзіўным спакоем. Нібы не яго любую, моцную, вольную дзяржаву лаялі. |
| 632 |
Нібы зусім не шляхціц ён, а самы звычайны лапаць. Словы медыкуса былі як павольна дзеючая атрута. |
| 633 |
Хустка на плячах кабеты развявалася ад хуткай хады. Вось яна падышла да першага, падала яму галавешку. |
| 634 |
Бацька толькі яшчэ вучыўся лётаць, калі першы сінявокі чалавек прыйшоў з сякераю на гэту зямлю. |
| 635 |
Яны перашкаджалі сінявокаму думаць, а думаць ён навучыўся зусім нядаўна, і яму гэта падабалася. |
| 636 |
Заўсёды можна было адшукаць у нетрах ляжачага чалавека з ротам, поўным ядомай травы — маркоўніку. |
| 637 |
Праз вузкія вокны ў шырокіх нішах, перамяжаючыся з пыльнай цемрай, склізгоча па яго твары святло зорак. |
| 638 |
Грэчаскія багі сварыліся і мірыліся, увесь час умешваліся ў жыццё людзей, удзельнічалі ў войнах. |
| 639 |
У вершах Пушкіна і Цютчава і нават у байках Крылова мы не адзін раз знойдзем вобразы з міфаў Элады. |
| 640 |
Яна часта пачала задумвацца, сумавала па доўгу стаяла на самай высокай тэрасе палаца і глядзела на неба. |
| 641 |
Дарэмна плакалі ў палацы маленькія Фрыкс і Гела і клікалі маці — німфа Няфела не вярнулася на зямлю. |
| 642 |
Ён парашыў ажаніцца з ёю, каб яна замяніла дзецям маці. Неўзабаве Іно стала гаспадыняй у палацы Афаманта. |
| 643 |
Цар пакахаў яе, і людзі ў Архамене прывыклі да яе — яна ж была не німфа, а гэтакі ж чалавек, як і яны. |
| 644 |
Дзівосны баран з залатым руном мінуў другое мора і па другім праліве выплыў у шырокае бурнае Чорнае мора. |
| 645 |
Нарэшце ён дабраўся да вусця вялікай светлай ракі, што ўпадала ў мора, і далей паплыў уверх па рацэ. |
| 646 |
Дзівоснага барана зарэзалі ў гонар бога Зеўса, а залатое руно павесілі на свяшчэнным дубе ў гаі Арэса. |
| 647 |
Пасярэдзіне карабля паставілі высокую тонкую сасну з перакладзінамі і на іх умацавалі палатняныя ветразі. |
| 648 |
Спачатку яны падумалі, што гэта сонца, якое якраз заходзіла, так афарбавала высокія горы на выспе. |
| 649 |
У горадзе жылі адны жанчыны; яны працавалі ў полі і ў майстэрнях, выконвалі ўсю мужчынскую работу. |
| 650 |
Яны наблізіліся да берага. Перад імі распасціралася нізкая зялёная раўніна, парослая сакавітай травою. |
| 651 |
На ёй жывуць шасцірукія веліканы; яны магутныя і лютыя, але баяцца Пасейдона і таму не чапаюць даліёнаў. |
| 652 |
Прыкрыўшыся шчытамі ад камянёў і асколкаў, арганаўты сышлі на зямлю і распачалі бой з шасцірукімі. |
| 653 |
Калі надышоў вечар і карабель быў ужо далёка ад берага, у адкрытым моры раптам падзьмуў моцны вецер. |
| 654 |
На досвітку, як толькі ўзышла заранка, прачнуўся рулявы Тыфіс і ўбачыў, што дзьме спадарожны вецер. |
| 655 |
Гэта заступніца Гера схавала ад вачэй колхаў прышэльцаў, каб яны без перашкод дайшлі да палаца Ээта. |
| 656 |
Яго суправаджаў натоўп колхаў — усім хацелася паглядзець, як валы бога Сонца разарвуць чужаземца. |
| 657 |
Хутка ўсё поле пакрылася трупамі, і чорная кроў запоўніла да краёў барозны, якія засталіся пасля плуга. |
| 658 |
Яна ведала, які жорсткі і няўмольны, які каварны сын Сонца, і баялася за сябе і за героя, якога пакахала. |
| 659 |
Яна даведалася, што цар загадаў раніцай акружыць грэчаскі карабель і спаліць яго разам з арганаўтамі. |
| 660 |
Але шмат яшчэ розных небяспек давялося зазнаць арганаўтам, пакуль яны дабраліся да роднага краю. |
| 661 |
Адсвяткаваўшы вяселле Язона і Медэі, арганаўты паплылі далей. Доўгі час плаванне іх было спакойнае. |
| 662 |
Калі арганаўты падышлі да Крыта, велікан не пусціў іх на бераг і пачаў шпурляць у іх цяжкія камяні. |
| 663 |
І яшчэ раз яны трапілі ў буру. Ды гэта было ўжо апошняе выпрабаванне, і багі не далі ім загінуць. |
| 664 |
Медэя бачыла гэта, ёй было горка і крыўдна, і яна парашыла адпомсціць Пелію і аддаць царства Язону. |
| 665 |
З жахам убачыў Язон іх абвугленыя трупы. Сэрца яго сціснулася — страшна яму зрабілася і сорамна. |
| 666 |
Прыгажосць Данаі зачаравала Палідэкта, ён ласкава сустрэў царыцу з сынам і пасяліў іх у сваім палацы. |
| 667 |
Хуценька засунуў ён галаву Медузы ў сваю чароўную торбу, сапхнуў цела Гаргоны ў мора і паляцеў прэч. |
| 668 |
Кроў з галавы Медузы капала з торбы на зямлю, і кожная кропля ператваралася на пяску ў ядавітую змяю. |
| 669 |
Між тым вялізная рыбіна ўсплыла на паверхню мора і набліжалася да берага, з шумам рассякаючы хвалі. |
| 670 |
Параненая рыбіна ў шаленстве пачала кідацца ва ўсе бакі, то нырала ў глыбіню, то зноў усплывала наверх. |
| 671 |
Галаву Медузы ён падарыў Афіне, і багіня з таго часу носіць яе, прымацаваўшы на сваім залатым шчыце. |
| 672 |
Ён пачаў збіраць пёры вялікіх птушак, адмыслова звязваў іх ільнянымі моцнымі ніткамі і змацоўваў воскам. |
| 673 |
Неўзабаве ён зрабіў чатыры крылы — два сабе і два для свайго сына Ікара, які жыў з ім на Крыце. |
| 674 |
Пад гарачымі промнямі растапіўся воск, які змацоўваў крылы, пер'е распалася і разляцелася навокал. |
| 675 |
Ён імкліва падаў, упаў і знік у глыбіні мора. Азірнуўся Дэдал — і не ўбачыў у сіняве неба свайго сына. |
| 676 |
Тут на скалістым выступе над морам сядзеў велікан Скірон, які прымушаў усіх падарожных мыць яму ногі. |
| 677 |
Недалёка ад Элеўсіна давялося яму схапіцца з асілкам Керкіёнам, якога яшчэ ніхто ніколі не мог перамагчы. |
| 678 |
А тыя, што падышлі да варотаў, даведаўшыся пра пагібель другога атрада, разгубіліся і кінуліся наўцёкі. |
| 679 |
Сын крыцкага цара Мінаса перамог у спаборніцтве ўсіх афінскіх байцоў. Эгей не мог сцярпець гэтага. |
| 680 |
Ён прапанаваў пераможцу паказаць сваю сілу — утаймаваць раз'юшанага быка, з якім ніхто не мог справіцца. |
| 681 |
На з'ядзенне Мінатаўру аддаваў Мінас афінскіх юнакоў і дзяўчат. І вось зноў надышла страшная часіна. |
| 682 |
Тэзей вяртаўся ў Афіны. Спадарожны вецер надзімаў чорныя ветразі, і марскія хвалі падганялі карабель. |
| 683 |
Змяя абвілася вакол яе нагі і ўкусіла. Ад болю і страху Эўрыдыка моцна закрычала і ўпала на траву. |
| 684 |
І такую сілу мелі гэтыя жалобныя песні, што дрэвы сыходзілі са сваіх месцаў і акружалі спевака. |
| 685 |
З лёгкім свістам пагойдваліся змеі над дзецьмі, высунуўшы доўгія чорныя языкі. Хлопчыкі раптам прачнуліся. |
| 686 |
Змеі не кранулі яго; яны запаўзлі ў калыску і абвілі маленькага Геракла халоднымі слізкімі кольцамі. |
| 687 |
Велічна спыніўся ён насупраць героя, злосна зіркаючы вачыма, б'ючы сябе хвастом па баках і дзіка равучы. |
| 688 |
Геракл пайшоў за ім. Неўзабаве ён убачыў уваход у пячору. Геракл кінуў лук і стрэлы і зайшоў у пячору. |
| 689 |
Вада застойвалася, зарастала мохам і балотнымі травамі, і вялізная даліна ператварылася ў балота. |
| 690 |
Гідра тым часам была сытая і драмала. Геракл пачаў падпальваць канцы стрэл факелам і пускаць іх у гідру. |
| 691 |
Халодным слізкім хвастом яна абвіла левую нагу Геракла, і ўсе дзевяць галоў засіпелі вакол яго. |
| 692 |
Трэці раз паклікаў Еўрысфей Геракла і загадаў яму злавіць Керынейскую лань і жывую прывесці ў Мікены. |
| 693 |
Ён пакінуў дома свой лук і атрутныя стрэлы, а замест зброі ўзяў з сабою сякеру, рыдлёўку і нож. |
| 694 |
Нарэшце ім удалося загнаць лань на вяршыню і абысці. На вузкай сцяжынцы над прорвай яе чакаў Іалай. |
| 695 |
Нібы палова чалавека зраслася з палавінай каня — на конскім крыжы чалавечае тулава з галавою і рукамі. |
| 696 |
Вада з гэтага возера цякла ў падземную пячору, а адтуль струменіў ручай у глыб зямлі, у царства мёртвых. |
| 697 |
Доўга яны блукалі па кручах, нарэшце прыйшлі ў цясніну, на дне якой ляжала Сцімфальскае возера. |
| 698 |
Каля яго ног ляжала звычайная драўляная бразготка, якой сяляне праганяюць птушак з садоў і агародаў. |
| 699 |
Геракл развітаўся са сваімі спадарожнікамі і адзін пайшоў па беразе. Неўзабаве ён убачыў шалёнага быка. |
| 700 |
Бог святла калісьці ў гневе ўчыніў забойства, і за гэта Зеўс загадаў яму цэлы год служыць чалавеку. |
| 701 |
Стары слуга, які прыслужваў яму за сталом, глядзеў на яго сурова і не мог прыхаваць свой смутак. |
| 702 |
Ніхто не мог ні ўтаймаваць іх, ні запрэгчы ў калясніцу. Жалезнымі ланцугамі яны былі прыкуты да стойлаў. |
| 703 |
Але сярод афінскіх воінаў Анціопа ўбачыла царэвіча Тэзея, і ў сэрцы яе загарэлася любоў да яго. |
| 704 |
Тэзею таксама спадабалася красуня амазонка; з яе дапамогай ён спадзяваўся выратаваць родны горад. |
| 705 |
Але горы стаялі суцэльнай непраходнай сцяной. Тады Геракл расхістаў дзве вялізныя скалы і рассунуў іх. |
| 706 |
І дагэтуль стаяць там на берагах праліва, нібы два каменныя вартаўнікі, вялізныя Гераклавы Слупы. |
| 707 |
Геракл выйшаў, і бог Сонца пажадаў герою ўдачы. Было цёмна, і Геракл нічога не мог разгледзець вакол сябе. |
| 708 |
Задаволены, што дабраўся да мэты, ён лёг пад скалою, закруціўся ў ільвіную шкуру і моцна заснуў. |
| 709 |
Геракл схапіў сваю дубінку, аперазаў сабаку, і той, заенчыўшы, пакаціўся на зямлю з прабітай галавою. |
| 710 |
Чорны пастух уцёк. Чырвоны пастух забіты, і сам велікан валяўся на зямлі вялізнай мёртвай глыбай. |
| 711 |
Геракл пачаў шукаць вакол, чым можна было б іх пагнаць, і знайшоў каля забітага пастуха чырвоную дудачку. |
| 712 |
Геракл зачэрпнуў вады з мора, каб заліць агонь, — агонь ператварыўся ў ваду, вада пацякла ў мора. |
| 713 |
Герой перагарадзіў ёй дарогу і выкапаў ямку сваёй дубінкай — вада ўзнялася з ямкі і стала дрэвам. |
| 714 |
Цені памёршых з роспаччу пазіралі назад, быццам хацелі апошні раз убачыць тое, што яны пакінулі на зямлі. |
| 715 |
Харон жахнуўся, убачыўшы Геракла з Керберам, але не адважыўся затрымаць іх і перавёз на другі бок. |
| 716 |
Закончыўшы сваю службу ў цара Еўрысфея, здзейсніўшы дванаццаць подзвігаў, Геракл вярнуўся дадому. |
| 717 |
Аднойчы Геракл зайшоў вельмі далёка, у суседнюю з Лідзіяй краіну, стомлены лёг пад дрэва і заснуў. |
| 718 |
А Геракл па сушы падаўся ў глыб краіны і неўзабаве прыйшоў у горы. Дзікі і велічны край адкрыўся перад ім. |
| 719 |
Горача палаў у вялізным горне свяшчэнны агонь, без якога немагчыма ніводнае мастацтва і майстэрства. |
| 720 |
Праметэй застаў Гефеста за работай — бог-каваль каваў вогненныя стрэлы-маланкі для Зеўса-Грамавержца. |
| 721 |
Людзі пачалі будаваць сабе жыллё з дрэва і каменя і караблі з ветразямі, каб плаваць па рэках і морах. |
| 722 |
Але ўладар свету Зеўс разгневаўся на Праметэя і вырашыў жорстка пакараць выкрадальніка свяшчэннага агню. |
| 723 |
Горка было Гефесту выконваць гэты загад — Праметэй жа быў яго сябар, але такая была воля Зеўса. |
| 724 |
Кожны дзень у вызначаны час прылятаў вялізны арол, разрываў кіпцюрамі цела тытана і дзяўбаў яго печань. |
| 725 |
І вось нарэшце Праметэй пачуў крокі чалавека, які ішоў па гарах, і ўбачыў героя, якога чакаў увесь час. |
| 726 |
Там яго сустрэла з лагоднай усмешкай прымірэння багіня Гера, узяла за руку і павяла на баль багоў. |
| 727 |
Дзіўныя ўсё ж яны людзі: доўга і часта — нават пры ёй — шэпчуцца. Ён паглядае на яе неяк пяшчотна. |
| 728 |
А калі не тое гэта поле і не тое ён зерне кідае? Гэтая думка пачала яго ўжо кашмарамі мучыць у сне. |
| 729 |
Усё стане простым і зразумелым. А ён сам зноў спатрэбіцца людзям, спатрэбіцца для значнай справы. |
| 730 |
Яна стаяла крыху зводдаль, за векавымі ліпамі і бярозамі, на якіх чарнелі шапкі вароніных гнёздаў. |
| 731 |
Ад парослых дробным мохам сцен, ад тоўстых дрэў, не разбуджаных яшчэ веснавым сокам, зыходзіў спакой. |
| 732 |
Чорныя галіны выразна, як на гравюры, вырысоўваліся перад няяркім блакітным небам і белымі хмаркамі. |
| 733 |
Тыя самыя півоніі, што выраслі з карнявішча, якое бацька неяк аднойчы прывёз з Нясвіжа як плату. |
| 734 |
Сыракомля згадаў, з якой нецярплівасцю ён тады штохвілінна бегаў глядзець, калі ж яны раскрыюцца. |
| 735 |
Урэшце к вечару абедзве кветкі раскрылі далікатныя пунсовыя пялёсткі, запахлі дурманлівым водарам. |
| 736 |
Хлопчык прысеў каля іх і глядзеў, зачараваны, на цуд, ад якога на вочы набягалі слёзы замілавання. |
| 737 |
Крычаў, — што кветкам будзе балець. Няхай ужо лепей яго рвуць на кавалкі, калі такая мама бессардэчная! |
| 738 |
Ён спрабаваў іх адагрэць: прынёс збанок з цёплай вадой і ўсоўваў туды, згінаючы, кожную па чарзе. |
| 739 |
Потым, адышоўшы некалькі крокаў, ён аглянуўся, яна — таксама. На момант іх позіркі сустрэліся зноў. |
| 740 |
Паўліна тады адразу адчула небяспеку. Прыехала ў Вільню, крычала, плакала, тупала нагамі, праклінала. |
| 741 |
Яна была ўдзячна яму, што ён напісаў для яе галоўную ролю, а ён — што яна ўклала ў гэтую ролю душу. |
| 742 |
Паасобку яны былі б нішто. І яна гэта добра разумела. Дні ператварыліся ў тыдні, тыдні — у месяцы. |
| 743 |
Ідзе па ўзлеску, чапляючыся за карчы, за старыя пярэваратні. Жоўта пабліскваюць агеньчыкі ў вокнах хат. |
| 744 |
Ён бачыць, як полымя ахапіла маладую бярозку, як чарнее і курчыцца, патрэскваючы, яе зялёнае лісце. |
| 745 |
Але паслухмяна ідзе. А палац усё аддаляецца і аддаляецца. Да яго ўжо вядуць старыя каменныя сходы. |
| 746 |
А, успомніўшы, раздзеўся, ганяючы дрыжыкі, залез пад коўдру і потым доўга не мог самкнуць вачэй. |
| 747 |
Прыкладна ў той жа час, калі Серабракоў зноў сядаў у брычку, Сыракомля нарэшце наважыўся ўстаць з ложка. |
| 748 |
Захацелася выпіць чагосьці моцнага, зноў забыцца ў сне. Але ён, сабраўшы ўсю волю, перамог гэта жаданне. |
| 749 |
Занадта яны старамодныя ў сягонняшнім вар'яцкім свеце. Ды і задумы новыя ў галаву не прыходзілі. |
| 750 |
Чалавек адыходзіць, але застаюцца людзі. Часцей за ўсё яны і не заўважаюць страты. Асабліва здалёку. |
| 751 |
Навошта? Не, пачаў ён сябе супакойваць, калі небыццё — то поўнае небыццё. Смерці проста не трэба баяцца. |
| 752 |
Крыху супакоены такім вывадам, Сыракомля прыстаў, азірнуўся. Навокал усё абуджалася да веснавога жыцця. |
| 753 |
Справа, ад Рудніка, у яе ўпадала Расалоўка. Каля самага вусця яна была перагароджана земляным насыпам. |
| 754 |
Светлая паласа спакваля наступала, а цень перад ёй адступаў, хаваўся ў кустах каля самай рэчкі. |
| 755 |
І цяпер чаплялася яна за жоўты пясок пакручастымі карэннямі. Нібы дабегла да прорвы — і адхінулася ў жаху. |
| 756 |
Аб крадзяжы з узломам у доме вікарыя мы даведаліся галоўным чынам з расказаў самога вікарыя і яго жонкі. |
| 757 |
Арчы Гаркер аказаўся самым смелым; ён зайшоў у двор і пастараўся зазірнуць пад апушчаную штору. |
| 758 |
Вось усё, што нам вядома па расказах відавочцаў і па таму, у якім выглядзе быў пакой, калі ў яго ўвайшлі. |
| 759 |
Місіс Хол, якая стаяла з разінутым ртом, дзіка ўскрыкнула і пабегла да дзвярэй. Усе ўскочылі з месцаў. |
| 760 |
Праўда, адчувалася нейкае лёгкае хваляванне, але ўсе былі настолькі разважлівыя, што хавалі свае страхі. |
| 761 |
Яны, мусіць, вырашылі, што гэта і ёсць Невідзімка, які раптоўна зрабіўся бачным, і кінуўся наўздагон. |
| 762 |
Ён упаў, і ў гэтую хвіліну з-за вугла паказаліся людзі, якія прыбеглі з лужка, дзе адбывалася гулянне. |
| 763 |
Ён вельмі здзівіўся, калі ўбачыў, што на дарозе няма нікога, акрамя трох чалавек, якія ляжалі на зямлі. |
| 764 |
І адкаціўся ў бок, проста пад ногі брата і кампаньёна, які таксама з разгону выцягнуўся на зямлі. |
| 765 |
З лямантам пабеглі пад гару. Іх крыкі ўжо чуліся на вуліцы, калі Марвел быў яшчэ на сярэдзіне ўзгорка. |
| 766 |
Яны пачулі, як Марвел завішчэў, быццам злоўлены заяц, і кінуліся праз стойку да яго на дапамогу. |
| 767 |
Ён вярнуўся ў кабінет, рашуча ўзяўся за работу і праз некалькі хвілін быў ужо ўвесь захоплены ёю. |
| 768 |
На пляцоўцы ён спыніўся і ў здзіўленні ўтаропіўся на дзверы свайго пакоя: ручка дзвярэй была ў крыві. |
| 769 |
Ён зноў агледзеўся, але не заўважыў нічога падазронага, акрамя скамечанай і запэцканай крывёй пасцелі. |
| 770 |
Раптам ён уздрыгнуў: у паветры, паміж ім і ўмывальнікам, вісела акрываўленая павязка з палатнянай анучы. |
| 771 |
Ён хацеў падысці і схапіць яе, але нечы дотык спыніў яго, і ён пачуў голас, які прагучаў зусім побач. |
| 772 |
Смерць бацькі ніколькі мяне не засмуціла. Ён здаваўся мне ахвярай сваёй асабістай неразумнай чуллівасці. |
| 773 |
Яна аказалася самым звычайным стварэннем. Усё маё знаходжанне на старым папялішчы было падобна на сон. |
| 774 |
Не ведаю, ці апісваў хто-небудзь тыя промні, пра якія я кажу, але яны існуюць, гэта несумненна. |
| 775 |
Я карыстаўся двзюмя невялікімі дынама-машынамі, якія пускаў у ход пры дапамозе таннага газавага рухавіка. |
| 776 |
Яна зайшла ў пакой мурлыкаючы, — небарака, яна ледзьве не здыхала ад голаду, і я даў ёй малака. |
| 777 |
Я пасадзіў яе вельмі зручна на маім складным ложку і пачаставаў маслам, каб яна дала памыць сябе. |
| 778 |
То тут, то там, у розных кутках пакоя чулася яе мяўканне. Нарэшце я адчыніў акно і стаў бегаць па пакоі. |
| 779 |
Пераезд на новую кватэру затрымаў бы маю работу, а грошай у мяне ў банку засталося ўсяго дваццаць фунтаў. |
| 780 |
Я чуў, як ён шоргаючы нагамі, даплёўся да маіх дзвярэй, трохі пастаяў каля іх, потым спусціўся ўніз. |
| 781 |
«Ну, што яшчэ?» — спытаўся я. Гэта быў гаспадар, ён прынёс мне павестку аб высяленні ці нешта падобнае. |
| 782 |
Аднак гэта ўстрывожыла і абурыла мяне. Увесь дрыжучы, я стаў паспешна заканчваць сваю падрыхтоўку. |
| 783 |
Яны ўсе пабойваліся майго вяртання, хаця, як я даведаўся потым, яны замкнулі знадворныя дзверы. |
| 784 |
Затым, пакуль яны стараліся растлумачыць сабе гэтую з'яву, я выслізнуў з пакоя і ціха спусціўся ўніз. |
| 785 |
Яшчэ ні разу з моманту незвычайнай перамены я не адчуваў сябе так добра, як у той вечар, засынаючы. |
| 786 |
Ноччу мне сніліся ўперамежку ўсе фантастычныя прыгоды, якія здарыліся са мной за апошнія некалькі дзён. |
| 787 |
Крама была старая, нізкая і цёмная, а над ёю высіліся яшчэ чатыры паверхі змрочнага, панурага дома. |
| 788 |
Я зазірнуў у акно і, не заўважыўшы нікога ў краме, увайшоў. Падвешаны да дзвярэй званочак бразнуў. |
| 789 |
Я пакінуў дзверы адчыненымі, а сам шмыгнуў міма пустога манекена і схаваўся ў кутку за вялікім трумо. |
| 790 |
Паверце, Кемп, нялёгка мне было стаяць тут, удыхаючы пах кавы, і глядзець, як ён прымаецца за яду. |
| 791 |
Я прасядзеў у гэтай маленькай гасцінай цэлую вечнасць. Нарэшце ён вярнуўся і адчыніў дзверы наверх. |
| 792 |
Мне ўдалося праціснуцца следам за ім. На лесвіцы ён раптам спыніўся, так што я ледзьве не наскочыў на яго. |
| 793 |
Ужо ўзяўшыся за ручку дзвярэй, ён зноў спыніўся з выразам таго ж сярдзітага неразумення на твары. |
| 794 |
У першую хвіліну я разгубіўся. Прайшоў ад дзвярэй да акна і назад і спыніўся, не ведаючы, што рабіць. |
| 795 |
«Пацукі», — сказаў ён напаўголасу, прыклаўшы палец да губ. Ён відавочна быў некалькі напалоханы. |
| 796 |
Уцяміўшы, што ён задумаў, я прыйшоў у такое шаленства, што ледзьве было не прапусціў зручны момант. |
| 797 |
У бліжэйшыя пяць хвілін я зварочваў за вугал на кожным скрыжаванні. Мой выгляд не прыцягваў ніякай увагі. |
| 798 |
Некалькі імгненняў яму гэта ўдавалася. Потым дзверы прыадчыніліся цаляў на шэсць, але ён іх зноў зачыніў. |
| 799 |
Нябачныя пальцы схапілі Кемпа за горла, і яму давялося выпусціць ручку дзвярэй, каб абараняцца. |
| 800 |
Нечыя пальцы сціснулі яму горла, чыёсьці калена ўдарыла яго ў пахавіну, і ён кулём скаціўся з лесвіцы. |
| 801 |
Гадзін да чатырох заклік, складзены Кемпам, але падпісаны Эдаем, быў ужо расклеены па ўсёй акрузе. |
| 802 |
Тут мог трапіцца на дарозе Ўіксцід і заўважыць прут, які незразумелым чынам рухаўся па паветры. |
| 803 |
Хтосьці плакаў і смяяўся, ахаў і стагнаў, а часам гучна ўскрыкваў. Напэўна, дзіўна было слухаць яго. |
| 804 |
Кемпу здавалася, што трое людзей набліжаюцца вельмі павольна. Ён пытаўся ў сябе, што робіць яго праціўнік. |
| 805 |
Да шкла прыціснуўся твар Кемпа, скажоны жахам. Ён стаў стукаць у балконныя дзверы і шалёна тузаць ручку. |
| 806 |
Бачачы, што ўсё дарэмна, ён прабег па балкону, саскочыў у сад і пачаў грукаць у бакавыя дзверы. |
| 807 |
Кемп крыху суцішыў бег, але, пачуўшы за сабой хуткі тупат свайго праследавацеля, зноў прыбавіў хаду. |
| 808 |
Гаспадар сядае ў крэсла, павольна набівае гліняную люльку, не адводзячы зачараванага позірку ад кніг. |
| 809 |
Доўга ёй давялося бегчы ўздоўж адхонаў, абнюхваючы дол, пакуль не патрапіла на нешта больш-менш вартае. |
| 810 |
Паглядзець — быццам нічога хлапец. Усё ён ведае, пра ўсё ён чуў, але толку мала ад усяго гэтага. |
| 811 |
Ён усё ведае. Надта ж яму хочацца рабіць выгляд, што ўсё ведае, што ён не абы-які, а самавіты чалавек. |
| 812 |
А той, кажа, сядзіць там у кабінеце і ўсё кнопкі націскае. Так і не пагаварылі паміж сабой толкам. |
| 813 |
Шкада толькі Казангапа. Ён жа надта перажываў за сына. Да апошніх дзён не казаў пра яго нічога благога. |
| 814 |
Ну, гэта ўжо другое. З такімі думкамі бавіў Едыгей тую ноч, калі ўбачыў першы раз касмічную ракету. |
| 815 |
Прыгадаў нават дзеля выпадку прымаўку даўнюю: пазбавіцца ад мёртвага можна толькі закапаўшы яго. |
| 816 |
Рашучы ён быў, гарачы — буранным празвалі яго яшчэ і за тое, што характарам быў мянушцы ўровень. |
| 817 |
Во і цяпер, каб быў з Сабітжанам адзін на адзін, сказаў бы бессаромніку ў вочы ўсё, чаго заслугоўваў. |
| 818 |
Калі стары заможны быў — пара дойных вярблюдзіц, авечак з ягнятамі больш за дзесятак — такі ён трэба быў. |
| 819 |
Забрала старога нібы да сябе, а як машыну купілі, не патрэбны стаў стары. Цяпер і носа не пакажа. |
| 820 |
А ўсё астатняе — верх шыі, грудзі, бакі, ногі, жывот, — наадварот, было светлае, светла-рудой масці. |
| 821 |
І сам ён той парой быў у самай сваёй сіле — трэці дзесятак ішоў Каранару. Вярблюды доўга жывуць. |
| 822 |
Нават бровы і тыя сівыя. І абліччам, вядома, другі стаў. А целам не пацяжэў, як бывае ў такім узросце. |
| 823 |
Не памятаў ужо, калі апошні раз прыбіраў ён Каранара ў гэтую адмысловую збрую, якую так берагла Укубала. |
| 824 |
Вечар і ноч таго дня ўсе былі разам, па-суседску, на двары перад домам нябожчыка, бо і надвор'е спрыяла. |
| 825 |
Пасля дзённай спёкі рэзка пабралася на прахалоду. Вялікая, сутонлівая, бязветраная цішыня апанавала свет. |
| 826 |
І варта было ёй, толькі паявіўшыся, уголас зарыдаць, як жанчыны акружылі яе і таксама заплакалі. |
| 827 |
Каб хутчэй забылася прыкрая спрэчка паміж братам і сястрой, Эдыльбай запрасіў усіх мужчын да сябе ў дом. |
| 828 |
Шубат і гарэлка добра ладзяць, як пара паслухмяных коней, добра ідуць побач, — весяляць чалавека. |
| 829 |
Сёння ж гэта было лішнім. Але як загадаеш дарослым людзям не піць? Самі павінны ведаць край і меру. |
| 830 |
Заўсёды так. Удзень горача, а ноччу халадэча, дрыготка б'е. Вось і застаюцца толькі тыя, што выжываюць. |
| 831 |
Калючкі розныя, палын ды на вынасах з яраў разнатраўе клоччам трымаецца, яго можна пакасіць на сена. |
| 832 |
Неўзабаве мы ўведалі, што ў іх ёсць лятальныя апараты, скорасць руху якіх роўная хуткасці святла. |
| 833 |
У гэтым мы пераканаліся самі, калі яны паспрабавалі паразумецца з намі на ангельскай і расейскай мовах. |
| 834 |
Аднак ніхто не ведае, што тоіць у сабе вопыт пазаземнай цывілізацыі — дабро або зло для чалавецтва? |
| 835 |
Звонку як быццам усё ў парадку — рукі, ногі на месцы, галава на плячах, ды толькі галава была як не свая. |
| 836 |
А сам увесь потны — то гарачы, то халодны пот. І языком не варухнуць часамі — слова выціснуць цяжка. |
| 837 |
Добра-такі шуганула хваляй той выбуховай. Забіць не забіла, але і жыцця таго адзін знак пакінула. |
| 838 |
І нікому ты не трэба на вакзалах, у цягніках — народу процьма, хто моц мае, той і лезе, а цябе адштурхне. |
| 839 |
Ветрана было. Адно гэты вецер яго стрэў. Свой, родны, аральскі вецер! Марской сырасцю тхнула ў твар. |
| 840 |
Месяц быў перадсвітальны ўжо — бялеўся плямкай за аблачынай у вышыні. Вось і сустрэліся, значыцца. |
| 841 |
І на табе — сыночка, высветлілася, даўно няма ў жывых. Калі Едыгея мабілізавалі, малому было паўгода. |
| 842 |
А вы маладыя, казалі жонцы ў ауле, народзіце яшчэ, чаму не? «Галіна абламалася, затое ствол цэлы». |
| 843 |
Згарэў хлапчук па дарозе. Доктарка лаяла яе ўжо, лаяла. Кажа, трэба было табе паслухацца той старой. |
| 844 |
Тады і пачалося. Знелюбеў Едыгею аул. Некалі тут, на сугліністым прыгарбку, было з паўсотні двароў. |
| 845 |
Арцель стаяла. А цяпер застаўся ўсяго дзесятак мазанак пад абрывам. Мужчын нікога — усіх вайна падабрала. |
| 846 |
Першым часам на станцыях розных начавалі. Але работы не шанцавала знайсці. З жытлом было яшчэ горш. |
| 847 |
Сам адзін перакідаў бы дзесятак вагонаў гэтага праклятага вугалю, каб толькі не бачыць жончыных пакутаў. |
| 848 |
Ногі ледзь перастаўляеш. Зараз бы табе працу лягчэйшую, на свежым паветры, ды каб малака папіць усмак. |
| 849 |
Месца няпростае — наўкол саразекі, бязлюддзе ды бязводдзе. Ваду прывозяць у цыстэрне на тыдзень. |
| 850 |
Казангап не любіў пра гэта ўспамінаць і не разумеў, што, акрамя яго, пра тое даўно ўжо забыліся. |
| 851 |
А напярэдадні той раніцы выпаў снег. Уночы пайшоў. Спярша лёгкім сейвам, а потым паваліў густа і зацята. |
| 852 |
Ён жмурыўся на сонца і зрэдку паглядаў па баках. Гэты нікчэмны алкаголік трымаўся ўсё ж цяпер як чалавек. |
| 853 |
Кідаўся ўсюды дапамагаць, ва ўсіх справах, і пры вынасе нябожчыка асабліва стараўся, падстаўляў плячо. |
| 854 |
Ён ніколі нават не думаў, каб яму прыйшло ў галаву капаць магілу не ўласнымі рукамі, а экскаватарам. |
| 855 |
Значыць, было дзеля чаго. Аднойчы пры заносах двое сутак біліся не пакладаючы рук, чысцілі пуці ад снегу. |
| 856 |
Да бога не дакрычышся, не спытаеш яго, для чаго, маўляў, ты так зрабіў, каб нараджацца і паміраць. |
| 857 |
Яны ўсміхаліся з кармы карабля, запрашаючы нас да сябе. І мы пераступілі з адной цывілізацыі ў другую. |
| 858 |
Яны жывуць у сярэднім сто трыццаць — сто пяцьдзесят гадоў, а бывае хто дажывае і да двухсот гадоў. |
| 859 |
Нам стала вядома, што яны маюць спосаб уздзейнічаць на рух паветраных мас і цячэнняў у марах і акіянах. |
| 860 |
Будучы людзьмі строгага рэгламенту, мы абавязаны былі дзеля такой мэты дзейнічаць супраць рэгламенту. |
| 861 |
І шпалы цягалі на сабе, і на заносах мерзлі. Наогул, рабілі ўсё, што трэба было рабіць пуцейцам. |
| 862 |
Ён прыняў свет такім, які ён ёсць. Зразумеў, можа, так чалавек, што гэта такі лёс выпаў яму на долю. |
| 863 |
У доме ў іх было на той час ужо і цяплей і ўтульней, чым у навасёлаў. Гэта якраз і зблізіла іх сем'і. |
| 864 |
Як заўсёды, патрабуюць рабіць вельмі спешна, а пасля выяўляецца, што не так ужо і спешна трэба было. |
| 865 |
Прыйшлося адправіць яе дахаты. А потым жанчын усіх адпусцілі — дома дзеці ад гарачыні даходзілі. |
| 866 |
І абмацюкаў Едыгей таго машыніста ад душы. Той таксама не змоўчаў. Нясоладка было яму ля топкі паравознай. |
| 867 |
Яго вочы свяціліся невыказнай радасцю, смеласцю і гарэзлівасцю. Едыгей падхапіў яго, закружыў на руках. |
| 868 |
Ужо праз колькі хвілін у час той залевы ўспеніліся ручаі і патокі, моцныя, імклівыя, напорыстыя. |
| 869 |
Радая была збавенню ад невыноснай гарачыні і баранлінская дзятва. Ажылі, зноў зазвінелі іх галасы. |
| 870 |
І што вось калі жадаюць баранлінцы — ім могуць прыслаць іх колькі трэба або няхай самі прыедуць забяруць. |
| 871 |
Прыемна было бачыць — Зарыпа і Укубала шчыра гутарылі між сабой пра справы жыцейскія. І былі шчаслівыя. |
| 872 |
І ўсё вінілася, што ніколі яшчэ не стрыглі дзіця, шкадавалі — вельмі ўжо прыгожыя кудзеркі былі ў мальца. |
| 873 |
Вырашылі з вясны выдзеліць яму дойную вярблюдзіцу. Галоўнае, каб ён даіць навучыўся. Гэта ж не карова. |
| 874 |
У той дзень яны супрацьснежныя шчыты ўстанаўлівалі на сёмым кіламетры, дзе заўсёды заносы бушуюць. |
| 875 |
Абуталіп і справу сваю рабіў, і вольны свой час па-ранейшаму бавіў з малымі, а начамі старанна пісаў. |
| 876 |
А потым зіма падахвоцілася. Снег лёг адразу. І гэтак жа цудоўна, толькі бела-бела, стала ўсё наўкруг. |
| 877 |
Служба на раз'ездзе павінна была ісці сваім парадкам, не лічачыся з тым, дзе і калі настане Новы год. |
| 878 |
Гэта Елізараў гаварыў пра тыя яйкі. Нібы камяні тыя яйкі, кожнае ўвелькі з кавун. Ён іх і знайшоў. |
| 879 |
Цягнікі як толькі трывалі: змярзаліся буксы, вагоны, здавалася, наскрозь працінаў сіберны вецер. |
| 880 |
Увесь цяжкі верхні слой заносу вывозілі на абочыну дарогі валакушай, астатняе дараблялі ўручную. |
| 881 |
І летам няшчадна пякло і сушыла, і мароз не горш прыпякаў — не дыхнуць, здавалася, паветра парве лёгкія. |
| 882 |
Едыгей аброс шчэццю, у якой пракідвалася сівізна, вочы рэзала ад недасыпу, твар счарнеў, бы той саган. |
| 883 |
Вецер часам налятаў са стэпу, ён нёс водар вільгаці і зляжалага снегу. Халаднавата, няўтульна было Едыгею. |
| 884 |
Да мора прывучыў бы малых і сам супакоіўся б на той выспе, не скардзячыся на лёс, а толькі радуючыся. |
| 885 |
Магчыма, не менш чым сама Зарыпа, перажываў за іх Едыгей. Іхні лёс быў неаддзельны ад ягонага лёсу. |
| 886 |
Вяртаючыся з абходу па перагону, заўважыў яшчэ здалёк, як Зарыпа пайшла з вёдрамі да цыстэрны з вадой. |
| 887 |
Каб ён быў жывы, гэты малеча, быў бы ён цяпер старэйшы нават за Казангапавага Сабітжана гады на два. |
| 888 |
У пару той рыбацкай паласы, у маладыя гады, незадоўга да вайны перажылі яны з Укубалай дзівосны выпадак. |
| 889 |
Тым ранкам ён выправіўся ў мора, сказаўшы жонцы, што парыбачыць для дома, пакуль лёд яшчэ не стаў. |
| 890 |
Едыгей кіраваў у адкрытае мора, дзе, як ён меркаваў, і павінны былі быць месцы сховаў залатой мекрэ. |
| 891 |
І затым зноў узяў у рукі вёслы, каб трымаць лодку ў патрэбным становішчы насуперак плыні і ветру. |
| 892 |
Без яе ён не мог вяртацца дамоў. Яна патрэбна была не дзеля забавы, а дзеля важнай у ягоным жыцці справы. |
| 893 |
Не магло быць так, каб з самага пачатку патрапіла тая, жаданая. Едыгей згодны быў папрацаваць, пачакаць. |
| 894 |
Во і цяпер на дне лодкі ляжаць тры рыбіны. Стаў бы я дзеля харчу падпільноўваць цябе, залатая мекрэ! |
| 895 |
У цябе залатыя цемя і хвост, і плаўнікі, і хрыбет таксама залатыя. І ты зразумей наша становішча. |
| 896 |
Слова даю. Каб я быў злаўмысны, ты б гэта адчула. На кручок, на два кручкі я начапіў кавалак мяса. |
| 897 |
Трывожна было на сэрцы ў Укубалы. Але вось нешта мільганулася сярод бурунаў і лодка паказалася на хвалі. |
| 898 |
А ў той дзень заспеў яго ў дарозе першы снегапад. Сняжок і перад тым браўся сыпацца, але хутка раставаў. |
| 899 |
У саразеках не схаваешся, каб перачакаць непагадзь. Заставалася адно — даверыцца моцы і чуццю Каранара. |
| 900 |
Толькі нібыта яны, апынуўшыся на адной дарозе, азірнуліся раптам, ці так ідуць? І далей пайшлі. Вось і ўсё. |
| 901 |
Музыка імгненна пераносіла ягоную думку з прошласці ў сёння і зноў у мінулае. Да таго, што будзе заўтра. |
| 902 |
Звычай жа зганьбіў Раймалы-агу. І з тае пары гэтая гісторыя мае сваіх прыхільнікаў і праціўнікаў. |
| 903 |
Сцюжа набірала моцы. Статак вярблюдзіц з чатырох галоў стаяў у зацішку, у цеглавіне пад невысокай сопкай. |
| 904 |
І ён перабораў сябе. Пераможна ўскрыкнуў і пачаў пагражаць вярблюду, прымушаючы яго легчы на зямлю. |
| 905 |
Яркія вітрыны, у якіх ажно патрэсквалі ад гарачыні галінкі вастралісту, асвятлялі бляклыя твары мінакоў. |
| 906 |
Толькі пасля гэтага клерк з усяе моцы паімчаў дадому на Кэмдэн-таўн — гуляць з дзецьмі ў жмуркі. |
| 907 |
Валасы дзіўна шавяліліся, быццам ад гарачага подыху печкі, а шырока адкрытыя вочы былі нерухомыя. |
| 908 |
Кожны паверх вышэй і кожная бочка ўнізе, у вінным склепе, адгукнуліся, здавалася, уласным рэхам. |
| 909 |
Прыйшла місіс Фезівіг — сама ўсмешка, шырокая і нязменная. Прыйшлі тры міс Фезівіг, прамяністыя і мілыя. |
| 910 |
Калі Скрудж зазірнуў у пакой, Волат падняў паходню вышэй, яшчэ вышэй, каб асвятліць усё навокал. |
| 911 |
Хіба не сорамна сварыцца ў калядны дзень, казалі яны. Безумоўна, сорамна! Богам клянуся, што сорамна. |
| 912 |
Свет яшчэ ніколі не бачыў такой гускі! Боб не верыў, што такая гуска падавалася калісьці на нечы стол. |
| 913 |
Яе, прыпраўленай яблычным соўсам і пададзенай з бульбяным пюрэ, цалкам хапіла для сямейнага абеду. |
| 914 |
Місіс Крэтчэт прызналася, што ў яе ад сэрца адлягло, бо яна да апошняга сумнявалася, ці дастаткова мукі. |
| 915 |
Локаць Боба Крэтчэта апынуўся акурат ля фамільнай калекцыі шкла: дзве чаркі і кубак для крэму без ручкі. |
| 916 |
Згадка пра яго кінула на святочную вячэру змрочны цень, які не рассейваўся цэлых пяць хвілінаў. |
| 917 |
Помніш, у пачатку пісьма я гаварыў, што доўга абдумваў сваю помсту, — і вось я адмаўляюся ад яе. |
| 918 |
Ашукваць самога сябе, што дапамагае жыць большасці людзей, я так за ўвесь свой век і не навучыўся. |
| 919 |
Каля печы выцягнуўся руды ганчак. Час ад часу ён сонна ўзбрэхваў, ціха, высокім голасам, нібы скардзячыся. |
| 920 |
Мы зазбіраліся. Я дапамагаў дзяўчыне апрануць паліто. Яна стаяла блізка, распраўляючы гнуткія плечы. |
| 921 |
Але кватэра каштавала шмат грошай, а дзіця ў гэтыя ненадзейныя часы — хто яго мог сабе дазволіць! |
| 922 |
Я хацеў ціхенька ўцячы, але ўжо пачуўся стук у дзверы. У пакой уваліўся Хасэ. Ён плюхнуўся ў крэсла. |
| 923 |
Тут, аднаму, на халоднай вуліцы, дзе гулі аўтобусы, усё выглядала зусім інакш, чым у паўзмроку бара. |
| 924 |
Я праклінаў сябе. Зайздроснае ўражанне, пэўна, вынесла ад мяне дзяўчына! Ёй жа, пэўна, кінулася ў вочы. |
| 925 |
І загадаў ён, каб прынцэсу паклалі ў найлепшым пакоі ў палацы на ложку, вышываным золатам і серабром. |
| 926 |
Кожны ўжо займаўся сваёю справай. Але таму, што закаханыя былі не ўсе, многім дужа хацелася есці. |
| 927 |
І адна фрэйліна ажно так згаладалася, што не вытрывала і ўголас абвясціла, што абед даўно на стале. |
| 928 |
Першую, дачку, назвалі Заранкаю, а другому, сыну, далі імя Дзень, бо ён быў яшчэ прыгажэйшы за сястру. |
| 929 |
На абсягу ў дзве сотні кіламетраў — ані душы, аніякусенькай адметы жыцця, аніводнага жывога руху. |
| 930 |
Вось і ўсё. Адкуль зыходзіў гэты гнеў? І як здагадаўся пілот, што гнеў вылучаюць і камяні і снягі? |
| 931 |
Але на ягоных вачах пачынаў нараджацца нейкі новы свет, які нечым няўлоўным розніўся ад звыклага. |
| 932 |
Нібы гатовы скочыць звер, ён напружыў мускулы, але ўсё, што ён бачыў перад сабой, было спакойнае. |
| 933 |
Аднак марна! Бура прыкметна набліжалася, і не мінула й гадзіны, як карабель затрашчаў і замёр у вадзе. |
| 934 |
У страху сваім душэўным звярнуўшыся па дапамогу да Прарока, мы нарэшце наважыліся рушыць далей. |
| 935 |
Нерашуча спыніўшыся там, мы паглядзелі адзін на аднаго, бо ніхто не мог вымавіць таго, што думае. |
| 936 |
Але і ўнізе панавала мёртвая цішыня, былі чутныя адно нашыя крокі. Мы сталі перад дзвярыма каюты. |
| 937 |
Я прыклаў вуха да дзвярэй і прыслухаўся — не чуваць ні гуку. Я адчыніў дзверы. У пакоі панавала бязладдзе. |
| 938 |
Мне падалося, я чую гучны голас, які аддае каманды матросам, чую, як падымаюць ветразі і нацягваюць ліны. |
| 939 |
Але маё ўспрыманне ўсё больш слабела, я праваліўся ў глыбокі сон, у якім мне чуўся адно грукат зброі. |
| 940 |
На палубе рабілася ўсё больш і больш шумна. Было чутно, як там бегаюць і крычаць, смяюцца і скавычуць. |
| 941 |
У доме мяне сустрэў стары чалавечак з сівой барадой і доўгім носам і запытаўся, што мяне прывяло. |
| 942 |
Па дарозе чараўнік Мулей не стамляўся хваліць нашую ідэю абвязаць ветразі пергаментамі з сурамі Карана. |
| 943 |
Я не ведаў, што рабіць: нельга ж секчы мачту, каб перавезці капітана на бераг. Але тут дапамог Мулей. |
| 944 |
Калі раб вярнуўся, чараўнік прамовіў нейкія таямнічыя словы і высыпаў зямлю на галаву мерцвяка. |
| 945 |
Салдаты пачалі грузіцца на судны, але настала ноч, і на караблі паспела трапіць толькі невялікая частка. |
| 946 |
Хлопчык саскочыў з ложка, але ўпаў, бо падлога гайдалася: здавалася, усё рухаецца і танчыць вакол яго. |
| 947 |
Ён лічыўся ў той краіне цудам вучонасці, і яму плацілі вялікія грошы, каб ён вучыў мовам іншых. |
| 948 |
Калі ў доктара нельга было вымавіць і аднаго егіпецкага слова, тут строга забаранялася мова франкская. |
| 949 |
Дзяўчынка лавіла фарэль. Яна сядзела нерухома на камені, і рака абдавала яе шумам. Вочы яе былі апушчаны. |
| 950 |
Трымаючы ў руцэ драўляную затычку, яна думала пра бацьку. Размова з Фількам растрывожыла яе памяць. |
| 951 |
А што да сябе, дык Таня даўно зразумела, што яна не любіць яго, не можа любіць і не павінна гэта рабіць! |
| 952 |
Добра, што гэта быў першы снег, і выпаў ён нядаўна, і што па гэтай вуліцы амаль ніхто не хадзіў. |
| 953 |
Хіба такія сляды пакідае яна на Фількавым двары ці на пяску ля ракі, куды ўдваіх яны ходзяць на акунёў? |
| 954 |
Але ж куды яна знікла? Таніны сляды канчаліся раптоўна на месцы, дзе не было ні ганка, ні брамкі ў плоце. |
| 955 |
Але Філька ўжо не чуў таго. Ён быў за плотам і ішоў па чужым гародзе далей, побач са слядамі Тані. |
| 956 |
Ён адчыніў брамку і зайшоў у яе дом смела, як ніколі не заходзіў. Старая спытала, што яму трэба. |
| 957 |
Ён адказаў, што прыйшоў пабачыць маці Тані і сказаць ёй, што ў школе сёння гурток і Таня запозніцца. |
| 958 |
Казалі, нібыта ён нарадзіўся ў гэтым горадзе і нават вучыўся ў гэтай самай школе, куды сёння прыйшоў. |
| 959 |
Усе рэчывы змянілі свой выгляд, свой стан, на які асудзіла іх прырода. Мяса было цвёрдае, як камень. |
| 960 |
Таня крышыла яго нажом, а з-пад нажа сыпаліся ёй на рукі доўгія валокны і пыл, падобны на пыл каніфолі. |
| 961 |
З кожнай яго поры веяла смерцю. Але Таня ведала, што ён жывы, што ўсё жыве ў яе кладоўцы. Нішто не памерла. |
| 962 |
Яна збягала па палогаму схілу ўніз, дзе з-пад снегу былі бачны толькі вярхушкі маладзенькіх піхтаў. |
| 963 |
А маці заводзіла для іх патэфон, які прыносіла з сабой з бальніцы. І сёння павінна быць не горш. |
| 964 |
Дзяцей падымалі на рукі, і Таня цалавала іх, усіх без разбору, зрэдку аглядаючыся на сваю маці. |
| 965 |
Потым, калі неспакойна шасталі і трашчалі мёрзлыя скуры, ён здагадаўся, што разьбіраюць шацёр правадыра. |
| 966 |
Калі жанчыны складалі рэчы, зьбіраючыся ў дарогу, пачуўся голас правадыра; ён лаяў іх за маруднасьць. |
| 967 |
Але яго сын затрымаўся. Дзядуля марыў аб далёкім мінулым; голас сына абудзіў яго ад салодкіх сноў-мараў. |
| 968 |
Калі ўсё сьцішылася, тады ён зразумеў, што сын яго болей не пачуе. Сьпяшаючыся, працягнуў ён рукі да дроў. |
| 969 |
Адно палена за адным трэба было аддаваць агню, і кожнае зьнікшае палена азначала набліжэньне сьмерці. |
| 970 |
Галава схіліцца на калені, і ён памрэ. Гэта лёгкая сьмерць. Усе людзі павінны памерці. Ён ня скардзіўся. |
| 971 |
Пасярэдзіне відаць былі глыбокія ямы ад капытоў аленя, а навокала — усюды лёгкія воўчыя сьляды. |
| 972 |
Па яго скуры прабеглі дрыжыкі. Знаёмае выцьцё парушыла цішыню і пачулася яно траха што не каля яго. |
| 973 |
Джэры сам памагаў сабе ў гэтай рабоце, перакінуўшы пятлёю тоўстую вяроўку праз нярухомы кабель. |
| 974 |
Рукі Джэры былі пашарпаны і скрываўлены, калі ён зрабіў перапынак і пачаў крычаць на ўсё горла Сьпілену. |
| 975 |
Але страшэнны вецер гушкаў і згінаў яго цела, так што ён рэдка мог пападаць ключом па загваздцы. |
| 976 |
Крыс павярнуўся да кармы і адчуў, што страшэнны вецер дзьмуў проста яму ў твар. Дыхаць стала цяжка. |
| 977 |
Варта было дапусьціць найменшы недагляд-і новая хваля магла скінуць шхуну ў лагчыну між хвалямі. |
| 978 |
Праз гадзіну, ледзь жывы ад усяго перажытага, капітан вярнуўся. Ён зрабіў усё, што загадаў яму Крыс. |
| 979 |
Боцман быў зусім пакалечаны, але ніякая бяда цяпер не пагражала яму, — ён ляжаў на ложку; кок прапаў. |
| 980 |
Дажджу ня было, але вецер узрываў пырскі вады і шпурляў іх да вышыні мачтаў, ствараючы поўную цемень. |
| 981 |
Відаць, яго змыла ў мора, і ён заблытаўся ў вяроўках і снасьцях, якія цягнуліся з ім разам, і так плыў. |
| 982 |
Ён накрыў старога капітана прынесенымі зьнізу коўдрамі і пашоў пашукаць у шпіталі чаго-небудзь зьесьці. |
| 983 |
На трэці дзень, пасьля паўдня, ён убачыў шхуну, якая была бяз мачтаў і, відаць, стала ахвярай навальніцы. |
| 984 |
Аднойчы я паспрабаваў забіць Мечанага — карысці ад яго не было ніякай. Але я не змог зрабіць гэтага. |
| 985 |
Я не бачыў гэтага, я адчуваў, што вочы ў Мечанага напоўніліся нечым недаступным для майго разумення. |
| 986 |
Я бездапаможна апусціў рукі і глядзеў на сабаку, а той глядзеў на мяне, пакуль я не адчуў, што вар'яцею. |
| 987 |
Спачатку, калі Мечанага першы раз запрэглі, Стыў угаворваў яго, а сабака толькі крыху сцепануўся. |
| 988 |
Потым ён паваліўся на снег. Я пагнаў астатніх сабак, і яны пацягнулі яго за сабою. Я сцябаў яго пугаю. |
| 989 |
Але ён быў самы вялікі абжора, якога я калі-небудзь бачыў сярод сабак. Дый ён быў спрытны злодзей. |
| 990 |
Ён мог рабіць усё, толькі не працаваць. І вось гэты самы лянівы сабака быў важаком усёй запрэжкі. |
| 991 |
Ён трымаў усіх сабак у пастаянным страху, і заўсёды было два ці тры сабакі са свежымі меткамі яго іклаў. |
| 992 |
Слова гонару. Ён пачаў з кончыка, і, калі я ўбачыў гэта, ён ужо дабраўся да ручкі і не пераставаў грызці. |
| 993 |
Гэта вярнуўся Мечаны і наводзіў парадак сярод зграі. Магу вас запэўніць, што снедалі мы без ахвоты. |
| 994 |
Мы гэтак і зрабілі: прычалілі да берага каля Аленевага перавалу, каб Мечаны мог саскочыць на бераг. |
| 995 |
Мы пусціліся наўцёкі, нібы набітыя сабакі, нібы баязліўцы, нібы злачынцы, хаваючыся ад правасуддзя. |
| 996 |
Аднойчы я бачыў Мечанага ў бойцы на галоўнай вуліцы горада. На яго навалілася не меней пяцідзесяці сабак. |
| 997 |
А крыху пазней прымчаўся паліцэйскі і аштрафаваў маёра за стральбу з агнястрэльнай зброі ў межах горада. |
| 998 |
Я ўжо казаў пра тое, як Мечаны знішчаў нашыя мясныя прыпасы. Мы ледзь не памерлі ад голаду ў той год. |
| 999 |
Мы не спалі ночы навылёт, падпільноўваючы яго, але ён так і не паявіўся. А мы тым часам елі другіх сабак. |
| 1000 |
Ён — асаблівая фізічная з'ява ці нават містычная, і, як я разумею — з вялікай часткай тэасофіі. |
| 1001 |
Я да гэтага часу мог бы жыць тамака і зрабіўся б мільянерам, калі б не Мечаны. Ён ірваў мне нервы. |
| 1002 |
Мінуў год. Я зноў вярнуўся ў сваю кантору і меў поспех, нават распаўнеў. І раптам знайшоўся Стыў. |
| 1003 |
Не прайшло і гадзіны, як Мечаны выказаў ёй сваю ўдзячнасць, прыдушыўшы яе любімага персідскага ката. |
| 1004 |
Ніколі б не падумаў, што ён акажацца такім паганцам. Вундэркінд выходзіць, у зале настае цішыня. |
| 1005 |
Яму яшчэ расці й расці, перш чым мецьме свой твар, але як тып, тып артыста, ён, бадай што, закончаны. |
| 1006 |
І раптам, як бы па вышэйшай волі, нахіляецца і цалуе вундэркінда, гучна, цалуе яго ў самыя губы. |
| 1007 |
Яна бярэ яго за руку, падводзіць да прынцэсы і кажа яму прыкласціся да рукі яе каралеўскай вялікасці. |
| 1008 |
А Чычыкаў задаволены, у добрым настроі, сядзеў у сваёй брычцы, якая кацілася даўно па верставой дарозе. |
| 1009 |
Не, ты жыві па праўдзе, калі хочаш, каб табе была пашана. Вось у памешчыка, дзе мы былі, добрыя людзі. |
| 1010 |
Гэта быў мужчына высокага росту, з твару сухарлявы, або, як кажуць, выснажаны, з рыжымі вусікамі. |
| 1011 |
За імі следам ехала, увесь час астаючыся, невялікая каляска Наздрова на худых абыватальскіх конях. |
| 1012 |
Усе гэтыя героі былі з такімі тоўстымі ляжкамі і нечуванымі вусамі, што дрыжыкі прабягалі па целе. |
| 1013 |
З сянец ён трапіў у пакой, таксама цёмны, куды ледзь прабівалася святло з шырокай шчыліны ўнізе дзвярэй. |
| 1014 |
Сапраўды, што ні кажы, не толькі адны мёртвыя душы, але яшчэ і беглыя і ўсяго дзвесце з лішкам чалавек! |
| 1015 |
Даведаўшыся, што ён ішоў у палату для складання купчай, Манілаў выказаў гатоўнасць яго праводзіць. |
| 1016 |
Увабраўшы асятра, Сабакевіч сеў у крэсла і ўжо больш не еў, не піў, а толькі жмурыў і лыпаў вачамі. |
| 1017 |
Паштмейстарша, вальсуючы, з такой томнасцю апусціла набок галаву, што адчувалася сапраўды нешта незямное. |
| 1018 |
Можа, гэта адбываецца таму, што мы раптам здавальняемся ў самым пачатку і ўжо лічым, што ўсё зроблена. |
| 1019 |
Між іншым трэба памятаць, што ўсё гэта адбывалася ў хуткім часе пасля слаўнага выгнання французаў. |
| 1020 |
Даволі з дзесяці бакоў мець адзін дурны, каб цябе прызналі дурнем, не зважаючы на дзевяць добрых. |
| 1021 |
Колькі разоў, гінучы і топячыся, я хапаўся за цябе, і ты кожны раз велікадушна выносіла і ратавала! |
| 1022 |
Як глыбока ні зірні аўтар яму ў душу, хоць чысцей за люстэрка адбі яго вобраз, яму не дадуць ніякай цаны. |
| 1023 |
У дачыненні да начальства ён трымаў сябе яшчэ больш разумна. Сядзець за партай ніхто не ўмеў так ціха. |
| 1024 |
Але ў ім не было прывязанасці ўласна да грошай для грошай; ім не ўладалі скнарлівасць і скупасць. |
| 1025 |
Усё меў ён, што трэба для гэтага свету: і прыемнасць у абыходжанні і ўчынках, і спрытнасць у справах. |
| 1026 |
Вышэйшымі наканаваннямі яны вядуцца, і ёсць у іх нешта такое, што вечна кліча, не змаўкаючы ўсё жыццё. |
| 1027 |
Завялося свавольства патайнае. Усё было ў струнку днём і ішло папарна, а па начах завяліся гулянкі. |
| 1028 |
Хутка ён і зусім пакінуў хадзіць на поле, засеў у пакоях, адмовіўся нават прымаць з дакладам прыказчыка. |
| 1029 |
Генерал прымаў спачатку Тенцетнікава досыць добра і прыветліва; але сыйсціся паміж сабой яны не маглі. |
| 1030 |
Калі экіпаж выкіраваўся каля ганку, выявілася, што быў ён не што іншае, як рэсорная лёгкая брычка. |
| 1031 |
Пан, незвычайна прыстойнага выгляду, саскочыў на ганак з хуткасцю і спрытам амаль ваеннага чалавека. |
| 1032 |
Зірнуўшы на бібліятэку і пахваліўшы кнігі наогул, заўважыў, што яны ратуюць ад бяздзейнасці чалавека. |
| 1033 |
Чычыкаў, з свайго боку, быў вельмі рады, што пасяліўся на час у такога мірнага і ціхага гаспадара. |
| 1034 |
Вясна, якую доўга затрымлівалі халады, раптам пачалася ва ўсёй красе сваёй, і жыццё зайграла ўсюды. |
| 1035 |
З пашанай саскочыў Чычыкаў, загадаў аб сабе далажыць генералу і быў уведзены да яго проста ў кабінет. |
| 1036 |
Прайшлі гады — я спазнала смутак і зразумела, што навучыцца смутку нельга, як нельга навучыцца і радасці. |
| 1037 |
Памятаеш, калі я рассыпала на рагу вуліцы апельсіны і ты немаведама адкуль нахапіўся іх падбіраць? |
| 1038 |
Навошта ты рабіў гэтак? Толькі пазней я здагадалася, што ты раўнаваў мяне, што ты баяўся мяне страціць. |
| 1039 |
Будзь блаславёная, нечаканая сустрэча, маўчыце, трубы, бубны і фанфары, — цішыня наўкол, і мы адны. |
| 1040 |
Усё было ўрачыста, таямніча, і ўсё было падобна на клятву. Дзядзька Ігнат казаў праўду: ноччу быў дождж. |
| 1041 |
Я пайшоў дадому пешкі. На горад насоўвалася цёмная маўклівая хмара. Было душна, вецер яшчэ не ўсчынаўся. |
| 1042 |
У душы стварылася становішча ледзь падобнае да сну, нават думкі абвалакліся лёгкай пялёнкай туману. |
| 1043 |
Страх гэты ўсё рос і пашыраўся і напаследак дасягнуў таго, што Мікіта не мог нават абярнуцца назад. |
| 1044 |
Назаўтрага падшывальцы-хлопцы цэлы дзень шукалі няшчасных Галілеевых пальцаў, але не знайшлі ніводнага. |
| 1045 |
Ці ёсць які сэнс і прычына да тых згрызот і душэўнага мітушэння, што апанавалі былі яго апошнімі часамі? |
| 1046 |
За што ж Марына Паўлаўна злуе на яго? А яна злуе, ён добра бачыць, ды і яна надта гэтага не хавае. |
| 1047 |
Фактычна нічога такога асабліва новага Паўлюк не сказаў — мо не варта было і глуміць столькі гарэлкі. |
| 1048 |
Проста ён больш быў скрыты ў сабе (жыццё навучыла), дык не мог паказваць свайго пачуцця, як яно ёсць. |
| 1049 |
Не паспелі даехаць да Манту, як у купэ запалілі лямпы. А калі мінулі Эўрэ, за акном была ўжо цемрадзь. |
| 1050 |
Загаварылі з ім па-французску. Ні слова адказу. Паспрабавалі распытаць яго на сямі ці васьмі мовах. |
| 1051 |
Гарнітур, бялізна, чаравікі — усё на ім было новае. Усе меткі з адзежы зрэзаны. Ні дакументаў, ні кашалька. |
| 1052 |
Каржакаваты карантыш. Ніякіх прыкмет неспакою або незадаволенасці не выказвае. Усміхаецца, і ўсё. |
| 1053 |
Страта памяці? Знялі парык і ўбачылі: не далей як два месяцы назад чэрап чалавеку раскавяліла куля. |
| 1054 |
Цяпер канец кастрычніка. Мэгрэ сядзеў адзін у гатэльным рэстаранчыку на сорак — пяцьдзесят чалавек. |
| 1055 |
Нічога агульнага з Вістрэамам, які цікавіў камісара і які ён, адчуваючы задавальненне, пачынаў разумець. |
| 1056 |
Пашчыпвала павекі. Чакаючы, калі гаспадар прынясе каву, Мэгрэ падышоў да адчыненага акна. Дзіўная ноч. |
| 1057 |
Гадзінамі трэба будзе сядзець пад дажджом і напружліва ўзірацца ў вычварныя абрысы гэтай драгі. |
| 1058 |
Мэгрэ выпіў яшчэ крыху. Мала, але даволі, каб ударыла ў галаву кроў, асабліва ў гэтай заблытанай сітуацыі. |
| 1059 |
Зрабіў гэта Сэлестэн і яшчэ нехта, той самы чалавек, які быў да таго на палубе са старым матросам. |
| 1060 |
І як толькі ён высунуўся з люка, двое наверсе заткнулі яму рот, а Ланэк і Луі звязалі рукі і ногі. |
| 1061 |
Цяпер шхуна, пэўна, далёка ад зоны тэрытарыяльных водаў, якую аддзяляюць ад берага толькі тры мілі. |
| 1062 |
Рыбак азірнуўся, убачыў чорную груду, доўга і недаверліва пазіраў на яе, нарэшце рашыўся падысці. |
| 1063 |
Праз некалькі хвілін ён ужо ехаў у службовай машыне на вуліцу Клін'янкур. Раён быў ціхі, небагаты. |
| 1064 |
Тры гады Луі Турэ ад'язджаў з Жувізі адным і тым самым цягніком і вяртаўся дадому ў адзін і той самы час. |
| 1065 |
Тры гады ён нязменна браў з сабою свой загорнуты ў кавалачак цыраты абед, як рабіў гэта ўсё сваё жыццё. |
| 1066 |
А яму ж трэба было не толькі штомесяц прыносіць дамоў сваю ранейшую зарплату, а яшчэ і аддаць пазыку. |
| 1067 |
Можа, менавіта ў гэтых жоўтых чаравіках і была адна з прычын, з якой Мэгрэ адчуваў сімпатыю да забітага?. |
| 1068 |
Ён сам у свой час марыў аб жоўтых чаравіках. У дні ягонай маладосці яны лічыліся апошнім крыкам моды. |
| 1069 |
Нарэшце яму ўдалося дасягнуць даху, такога стромкага, што паліцэйскія адмовіліся штурмаваць яго. |
| 1070 |
Бо я падумаў: раманіст, натуральна, мусіць гаварыць аб рамане. Я быў перакананы, што гэта будзе проста. |
| 1071 |
Дарэчы, мне падабаецца слова «рабочы», і, калі дазволіце, скажу, што я ўсяго толькі рабочы славеснасці. |
| 1072 |
Ну, а калі быць да канца шчырым, дык сердаваў я — на іх: за абыякавасць, успрынятую мною як непавагу. |
| 1073 |
Проста распавядаць гісторыі, з самага пачатку, са стараннасцю чырванадрэўшчыка, які працуе за варштатам. |
| 1074 |
Пётр Іванавіч быў таварышам па вучылішчы правазнаўства і лічыў сябе абавязаным перад Іванам Ільічом. |
| 1075 |
Дзве дамы ў чорным здымалі футэркі. Адна, сястра Івана Ільіча, знаёмая, другая — незнаёмая дама. |
| 1076 |
У чым тут прычына? Прычына была тая ж самая, якая заахвоціла Сулу адрачыся ад улады: пагарда да рымлян. |
| 1077 |
Расчыненае акно, якое зацікавіла яе, было ў двух кроках. У пакоі, відавочна, нехта пасяліўся. Але хто? |
| 1078 |
На наступны дзень Ваніна змагла дастаць ключ ад дзверцы, якая вяла на тэрасу з апельсінавымі дрэвамі. |
| 1079 |
Ваніна схавалася за крацістай аканіцай. Ля задняй сцяны пакоя яна ўбачыла ложак. Хтосьці ляжаў на ім. |
| 1080 |
Такім чынам, вар'яцтва Ваніны аказалася непамерным, але, трэба прызнацца, яна была цалкам шчаслівая. |
| 1081 |
Ён быў шчаслівы і сам дзівіўся, што можна быць такім шчаслівым. Чатыры месяцы праляцелі непрыкметна. |
| 1082 |
Гэтая нечаканая падтрымка вельмі дапамагла Місірыллі годна выканаць яго новыя ганаровыя абавязкі. |
| 1083 |
Ваніна даведалася аб прысудзе і памілаванні праз некалькі хвілін пасля таго, як міністр вярнуўся ад папы. |
| 1084 |
Ваніна думала, што яна, можа быць, і даб'ецца памілавання свайго каханага, але яго паспрабуюць атруціць. |
| 1085 |
У яе былі зграбныя рукі і ногі, надзвычай худыя, праз белую скуру на руках свіціліся блакітныя вены. |
| 1086 |
Яна добра помніла ўсё, што здарылася да той хвіліны, але потым голас яго чуўся праз заслону агіды і жаху. |
| 1087 |
Ён моцна трымаў яе, потым падняў. Яна хацела адпіхнуць яго нагой, але ён яшчэ мацней прыціснуў яе да сябе. |
| 1088 |
Цяпер ён маўчаў, твар яго быў бледны, вочы, як у дзікуна, гарэлі ад жадання. Ён пацягнуў яе ў спальню. |
| 1089 |
Імгненне — і яна выслізнула з яго рук. Яна кінулася за канапу. Ён тут жа ўскочыў, каб схапіць яе. |
| 1090 |
Калі прыбеглі слугі, якія пачулі стрэлы, яна ўсё яшчэ стаяла над Хэмандам з рэвальверам у руцэ. |
| 1091 |
Памочнік начальніка акругі, па прозвішчы Ўізерс, жыў міль за трыццаць пяць адсюль, каля гарадка. |
| 1092 |
Усе прысяжныя збіраліся апраўдаць місіс Кросбі. Яна сама давала паказанні. Гаварыла вельмі проста і шчыра. |
| 1093 |
Яе гэта не дзівіла, муж быў заўсёды маўчун, а мужа і жонку Кросбі следства і потым суд залішне змучылі. |
| 1094 |
Пётр Іванавіч уздыхнуў яшчэ глыбей і больш сумна, і Праскоўя Федараўна ўдзячна паціснула ягоную руку. |
| 1095 |
Пётр Іванавіч прыўстаў, каб адчапіць, і вызвалены пад ім пуф пачаў хвалявацца і падштурхоўваць яго. |
| 1096 |
Вочы ягоныя былі і заплаканыя і гэткія, якія бываюць у нячыстых хлопчыкаў трынаццаці-чатырнаццаці гадоў. |
| 1097 |
Каб нічога не пашкодзіла іх сяброўству, якое Бэйтмэн вельмі шанаваў, ён заўсёды хаваў свае пачуцці. |
| 1098 |
Ён быў задаволены тым, што, як яму здавалася, зусім не зайздросціў іх шчасцю. А потым здарылася бяда. |
| 1099 |
Ізабэла бачыла, як шчыра, з амерыканскай дзелавітасцю імкнуўся ён разварушыць гэты богам забыты куток. |
| 1100 |
Час бег, і яна пераканалася, што ён зусім і не спяшаецца дамоў. Яна апусціла вочы і пачырванела. |
| 1101 |
Ён прыйшоў да думкі, што Эдвард не меў ніякай сур'ёзнай прычыны, якая перашкаджала яму вярнуцца дадому. |
| 1102 |
Сваім гучным, меладычным голасам ён пачаў расказваць пра туземцаў, пра старажытныя легенды Таіці. |
| 1103 |
Купіць білет на параход стала амаль немагчыма, таму многія карысталіся паслугамі параходных агентаў. |
| 1104 |
Патаптаўшыся каля дзвярэй, я пайшоў у палільны пакой, дзе ўзяў калоду карт і пачаў раскладваць пасьянс. |
| 1105 |
Усе яны — фермер, яго жонка і дачка — толькі што павячэралі, на стале стаяла яшчэ пляшка з віном. |
| 1106 |
Але жыццё сярод французаў крыху сапсавала яго нардычны характар. Нікчэмныя людзі гэтыя французы. |
| 1107 |
Фермерыха паставіла на стол дзве пляшкі віна. Вілі выцягнуў з кішэні дваццаць франкаў, каб разлічыцца. |
| 1108 |
Неяк увечары, калі спраў ніякіх не было, ён запхнуў панчохі ў кішэню, сеў на матацыкл і паехаў. |
| 1109 |
Безумоўна, Анет ненавідзіць яго, яшчэ як ненавідзіць! — але свініна ёсць свініна, а сыр ёсць сыр. |
| 1110 |
Ганс ніяк не мог выкінуць Анет з галавы. Яе агіда яго вельмі злавала. Ён прывык падабацца жанчынам. |
| 1111 |
Але гэты раз яму не пашанцавала ўбачыць Анет. Яна працавала з бацькам на полі. Маці была на дварэ. |
| 1112 |
Яна здавалася яму цяпер маленькай, бездапаможнай, калі сядзела ля стала і плакала, душачыся слязьмі. |
| 1113 |
Неспадзяваная думка ашаламіла яго з раптоўнай і знішчальнай сілай гарматнага залпа: ён кахае Анет. |
| 1114 |
Ён адчуе тады сябе сапраўдным пераможцам, калі яна сама дасць яму тое, што ён некалі ўзяў сілай. |
| 1115 |
Урэшце ён усё ж такі знайшоў магчымасць паехаць на ферму. Ганс хацеў пагаварыць з мадам Пер'е сам-насам. |
| 1116 |
Калі б я не чуў гэтай гісторыі ад яго самога, я ніколі б не паверыў, што ён здольны на такі ўчынак. |
| 1117 |
Аднойчы мне давялося жыць там некалькі дзён, чакаючы карабель. Нас пазнаёмілі ў Ангельскім клубе. |
| 1118 |
Мы сталі партнёрамі ў брыдж. Гуляў ён вельмі добра. Гаварыў мала, як за картамі, так і пасля за кактэйлем. |
| 1119 |
Так здарылася, што мы разам спыніліся ў Гранд-атэлі, і на другі дзень ён запрасіў мяне паабедаць. |
| 1120 |
Але больш за ўсё мяне здзівіла Бертанава дабрыня. У лагодным яго позірку было нешта дужа прыемнае. |
| 1121 |
Сапраўды, гэта была дзіўная пара. Яны сядзелі адны за маленькім столікам. Людзі ўжо даволі пажылыя. |
| 1122 |
Заўважыўшы, што зрабілася цэнтрам увагі, яна пачала хітравата паднімаць бровы, усміхацца і падміргваць. |
| 1123 |
Іншы раз якая-небудзь багатая кабета патанцуе з жыгала два ці тры разы запар і адваліць цэлую тысячу. |
| 1124 |
А бывае, пажылая жанчына прапануе правесці з ёю ноч, і тады атрымаеш дзвесце пяцьдзесят франкаў. |
| 1125 |
Гэта былі цудоўныя дні, грошай хоць адбаўляй. Але раптам настаў крызіс і балюча ўдарыў па іх прафесіі. |
| 1126 |
Часам яны ўжо не разумелі, што яны робяць. Проста рухаліся пад музыку, па магчымасці зберагаючы сілу. |
| 1127 |
Каюту асвятляла цьмяная газная лямпа. Пасля абрыкосавых кансерваў, пад канец вячэры, кітаец прынёс чай. |
| 1128 |
Цяпер востраў ледзь вызначаўся на фоне начнога неба. Ярка гарэлі зоркі. Толькі шум прыбою парушаў цішыню. |
| 1129 |
Шкіпер сядзеў у шэзлонгу і спакойна паліў. Неўзабаве на палубу падняліся некалькі матросаў і селі паблізу. |
| 1130 |
У бязвоблачным небе шчыра свяціла сонца, але ў паветры яшчэ адчувалася жыватворчая ранішняя прахалода. |
| 1131 |
Ад усмешкі той сэрца магло спыніцца. Скура дзяўчыны залацілася, нібы пшанічнае поле ў сонечны дзень. |
| 1132 |
Яна давяла яго за руку да канца першага ствала, але далей у яго мужнасці не хапіла, і ён вярнуўся. |
| 1133 |
Ужо прыцемкам яны павольна, трымаючы адно аднаго за рукі, вярталіся сцежкай дамоў, бадзёрыя і шчаслівыя. |
| 1134 |
Яна была вельмі радая, што ёсць з кім пагутарыць, а ён, пакуль яна нешта апавядала, назіраў за Салі. |
| 1135 |
Яна адмовілася. Гэта не было яму нечаканасцю. Але ён быў упэўнены, што рана ці позна яна ўступіць. |
| 1136 |
Душа яе, якую ён імкнуўся зразумець, яму так і не належала. Ён адчуваў, што яна абыякавая да яго. |
| 1137 |
Ён пісаў ёй, што вельмі кахае яе, што яна ў яго адзіная на свеце. Кожную хвіліну ён думаў аб ёй. |
| 1138 |
Нічога на свеце яго не турбавала, акрамя яго кахання. Ён пісаў, што ставіцца з пагардай да Кастэлана. |
| 1139 |
Яму, мабыць, давядзецца пайсці з міністэрства замежных спраў. Ён запэўніваў, што гэта для яго дробязь. |
| 1140 |
Можна знайсці работу ў калоніях, там больш заробіш. Ён быў упэўнены, што яна будзе з ім шчаслівая. |
| 1141 |
У яе лістах, мабыць, з'явіліся ноткі незадавальнення. Яе вельмі непакоіла думка аб скасаванні шлюбу. |
| 1142 |
Выдатная постаць, цудоўная скура, шырока расстаўленыя вялікія блакітныя вочы, раскошныя бялявыя валасы. |
| 1143 |
Ён занадта многа думаў пра сябе. І ніколі не дазваляў вам забыцца, што ён чалавек вядомы і багаты. |
| 1144 |
Як і большасць жанчын яе кола, яна надта не клапацілася пра сваіх дзяцей, але страціць іх не хацела. |
| 1145 |
Я разумеў, што так агаломшыла Лоў. Я сам быў узрушаны не менш, пачуўшы імя гэтага бяздомнага бадзягі. |
| 1146 |
Сябры адгаворвалі яго. Ён жа тлумачыў, што маёмасці ў яго ніякай, а на адно жалаванне не пражывеш. |
| 1147 |
Ён цудоўна валодаў мовамі, па-французску і па-нямецку гаварыў без акцэнту; меў выдатныя манеры. |
| 1148 |
Праскоўя Федараўна ва ўсіх няшчасцях, якія здарыліся на гэтым новым месцы жыхарства, папракала мужа. |
| 1149 |
Іван Ільіч паехаў, і вясёлы настрой, выкліканы ўдачаю і згодаю з жонкаю, увесь час не пакідаў яго. |
| 1150 |
Асабліва яму ўдалося знайсці і танна купіць старыя рэчы, якія надавалі ўсяму асабліва шляхетны характар. |
| 1151 |
Усё гэта так займала яго, што нават новая служба ягоная, якую ён любіў, займала яго менш, чым ён чакаў. |
| 1152 |
Ён так быў заняты гэтым, што сам часта корпаўся, перастаўляў нават мэблю і сам перавешваў гардзіны. |
| 1153 |
Пачыналіся ягоныя прычапкі заўжды перад самым абедам і часта, менавіта калі ён пачынаў есці, за супам. |
| 1154 |
Як ён у судзе рабіў выгляд перад падсуднымі, дакладна гэтак жа рабіў перад ім выгляд і славуты доктар. |
| 1155 |
Не стаяла пытанне пра жыццё Івана Ільіча, а была спрэчка паміж блукаючай ныркай і сляпой кішкой. |
| 1156 |
Да самога доктара нельга было дабрацца, а выходзіла, што рабілася не тое, што казаў яму доктар. |
| 1157 |
Аднак Іван Ільіч усё ж дакладна стаў выконваць прадпісанні і ў гэтым знайшоў суцяшэнне на першы час. |
| 1158 |
Аднак калі ён раіўся з дактарамі, тады яму здавалася, што ідзе да горшага і нават вельмі хутка. |
| 1159 |
Але потым, не адчуўшы палёгкі і страціўшы давер і да ранейшага лячэння і да гэтага, затужыў яшчэ болей. |
| 1160 |
Час, калі я быў жаніхом, хутка скончыўся. Без сораму цяпер не магу ўспомніць гэты час жаніхоўства! |
| 1161 |
Мусіць, яе змучаныя нервы падказалі ёй ісціну аб паскудстве нашых зносін; але яна не ўмела сказаць. |
| 1162 |
Я паглядзеў на яе. Увесь твар яе выяўляў гранічную халоднасць і варожасць, амаль нянавісць да мяне. |
| 1163 |
Розум не паспяваў падрабіць пад пастаянна існуючую варожасць адно да аднаго дастатковых прычын. |
| 1164 |
А тое, што адна крыху болей ведае матэматыкі, а другая ўмее іграць на арфе, — гэта нічога не зменіць. |
| 1165 |
Адносіны яе з гэтым музыкантам, якія б яны ні былі, для мяне гэта не мае сэнсу, ды і для яе таксама. |
| 1166 |
Памятаю я гэту хвіліну менавіта таму, што ў гэту хвіліну я мог не запрасіць яго, і тады нічога б не было. |
| 1167 |
Малады памешчык прасіў за дзялянку дзесяць тысяч толькі таму, што Васіль Андрэевіч даваў за яе сем. |
| 1168 |
Ён прыўстаў, зірнуў спачатку на каня. Гняды па-ранейшаму стаяў задам на вецер і ўвесь калаціўся. |
| 1169 |
Ён зноў лёг ніцма на локці і на калені, гэтак жа, як калі закурваў, дастаў запалкі і стаў запальваць. |
| 1170 |
Ён глыбока ўздыхнуў і, не здымаючы з галавы дзяружкі, залез у сані і лёг у іх на месца гаспадара. |
| 1171 |
Раптам нейкі страшны, аглушальны крык пачуўся ля ягоных вушэй, і ўсё задрыжала і затрапятала пад ім. |
| 1172 |
Ястрабіныя лупатыя вочы яго абмерзлі, і разяўлены рот ягоны пад кароткімі вусамі быў повен снегу. |
| 1173 |
— мы ўсе хутка даведаемся. Джоні гэтая хвальба зусім не закранула. Ён ведаў, што быў шчырым работнікам. |
| 1174 |
Хлопчык як мог праклінаў гэтыя агорклыя для яго шпулькі. У адзінаццаць гадзін усе раптам заварушыліся. |
| 1175 |
Ён зьнік у калясцы разам з мыліцаю. Увашоў кіраўнік фабрыкі, а з ім добра адзеты малады чалавек. |
| 1176 |
Джоні было крыўдна, што Уіль, заместа пашаны да яго, як да старэншага, адважваўся жартаваць з яго. |
| 1177 |
Калі ён ачуняў, дык знайшоў сабе работу на гуце. Плацілі тут крыху лепш і работа патрабавала спрыту. |
| 1178 |
Гэта было вельмі шкодна для лёгкіх, але затое ён пасьпяваў зрабіць трыста тузінаў пузышкоў за дзень. |
| 1179 |
А на шаснаццатым годзе свайго нараджэньня ён адсьвяткаваў тым, што перайшоў у ткацкую і атрымаў варштат. |
| 1180 |
Джоні крыху падрос і цяпер здаваўся яшчэ худзейшым, чым раней. Ён стаў таксама больш неспакойным. |
| 1181 |
Ён быў як ніколі змораны і слабы. Ён ваўчком сеў за стол і пачаў моўчкі есьці тое, што было пастаўлена. |
| 1182 |
Дзеці затое былі надзіва вясёлымі, яны з ахвотаю елі, аблізваючы губы, але Джоні нібы і ня бачыў гэтага. |
| 1183 |
Гульнямі ня цікавіўся. Таму па натуры ён быў спакойным і далікатным. Ён весяліўся ад простай радасьці. |
| 1184 |
Белыя чэрці раптам рабіліся гнеўнымі без аніякай на гэта прычьшы, і гнеў іх заўсёды быў страшны. |
| 1185 |
Кітайцы ніколі ня ведалі таго, які ўчынак будзе для белых чарцей прыемным, а які давядзе да шалёнства. |
| 1186 |
А-Чо думаў пра жыцьцё і сьмерць. Аб сваёй долі ён не бедаваў. Дваццаць гадоў — гэта толькі дваццаць гадоў. |
| 1187 |
Яго галава праз такі кароткі час адлучыцца ад яго цела, што на гэта не патрэбна вялікай цярплівасьці. |
| 1188 |
Ён курыў колькі хацеў, добра еў, спакойна спаў і не турбаваўся ад таго, што марудна цягнецца час. |
| 1189 |
Ён ведаў дысцыпліну і страх перад начальствам. Ён быў нявольнікам і бога і жандарскага сэржанта. |
| 1190 |
Крушо атрымаў загад ад галоўнага судзьдзі начальніку турмы, каб той выдаў Крушо арыштаванага А-Чоў. |
| 1191 |
Ён зарадаваўся яшчэ больш, калі мулы павярнулі на поўдзень у Ацімаоно. Значыцца, Шэмер выклікаў яго. |
| 1192 |
І ў Палеіці яму будзе строгая вымова, калі ён памыліцца. Крушо сьцебануў мулаў бізуном і паехаў далей. |
| 1193 |
Ён ведаў цяпер, што з ім сядзіць ня той чалавек, і гэта яго турбавала. Ня ён памыліўся, — што яму за бяда? |
| 1194 |
Потым ён тузануў за тоўстую вяроўку, і лязо бліснула, упала і начыстую расьсекла бананавы ствол. |
| 1195 |
Скончыўшы з гэтаю работаю, афіцэр адаслаў сваіх матросаў назад у шлюпку, пакінуўшы толькі чацьвярых. |
| 1196 |
Вельмі кепска, што яны захапілі шхуну, але забіраць яго ад таварышоў — такое здарэньне яму і ня сьнілася. |
| 1197 |
Буб пакінуў разважаць. Ён блізка падпоўз да вяроўкі, выняў з кішэні свой складаны ножык і пачаў пілаваць. |
| 1198 |
Ён прастаяў тут некалькі хвілін, гледзячы на агні захопленай шхуны, а потым пашоў на нос крэйсэра. |
| 1199 |
Потым над вадою празьвінеў слабы крык рускіх матросаў, што засталіся на шхуне, але і гэтага ніхто ня чуў. |
| 1200 |
Крыс павярнуўся да кармы і адчуў, што страшэнны вецер дзьмуў проста яму ў твар. Дыхаць стала цяжка. |
| 1201 |
Варта было дапусьціць найменшы недагляд — і новая хваля магла скінуць шхуну ў лагчыну між хвалямі. |
| 1202 |
Дажджу ня было, але вецер узрываў пырскі вады і шпурляў іх да вышыні мачтаў, ствараючы поўную цемень. |
| 1203 |
Відаць, яго змыла ў мора, і ён заблытаўся ў вяроўках і снасьцях, якія цягнуліся з ім разам, і так плыў. |
| 1204 |
Ён накрыў старога капітана прынесенымі зьнізу коўдрамі і пашоў пашукаць у шпіталі чаго-небудзь зьесьці. |
| 1205 |
Джэры сам памагаў сабе ў гэтай рабоце, перакінуўшы пятлёю тоўстую вяроўку праз нярухомы кабель. |
| 1206 |
Рукі Джэры былі пашарпаны і скрываўлены, калі ён зрабіў перапынак і пачаў крычаць на ўсё горла Сьпілену. |
| 1207 |
Але страшэнны вецер гушкаў і згінаў яго цела, так што ён рэдка мог пападаць ключом па загваздцы. |
| 1208 |
Потым, калі неспакойна шасталі і трашчалі мёрзлыя скуры, ён здагадаўся, што разьбіраюць шацёр правадыра. |
| 1209 |
Калі жанчыны складалі рэчы, зьбіраючыся ў дарогу, пачуўся голас правадыра; ён лаяў іх за маруднасьць. |
| 1210 |
Але яго сын затрымаўся. Дзядуля марыў аб далёкім мінулым; голас сына абудзіў яго ад салодкіх сноў-мараў. |
| 1211 |
Калі ўсё сьцішылася, тады ён зразумеў, што сын яго болей не пачуе. Сьпяшаючыся, працягнуў ён рукі да дроў. |
| 1212 |
Адно палена за адным трэба было аддаваць агню, і кожнае зьнікшае палена азначала набліжэньне сьмерці. |
| 1213 |
Галава схіліцца на калені, і ён памрэ. Гэта лёгкая сьмерць. Усе людзі павінны памерці. Ён ня скардзіўся. |
| 1214 |
Пасярэдзіне відаць былі глыбокія ямы ад капытоў аленя, а навокала — усюды лёгкія воўчыя сьляды. |
| 1215 |
Па яго скуры прабеглі дрыжыкі. Знаёмае выцьцё парушыла цішыню і пачулася яно траха што не каля яго. |
| 1216 |
І калі змеі пачыналі танчыць і кружыліся на кончыку хваста, усе госці гучна пляскалі ім у далоні. |
| 1217 |
Звар'яцеўшы ад болю, фламінгі скакалі з месца на месца, але каралавыя гадзюкі не адпускалі іх ног. |
| 1218 |
Яны крычалі ад болю, і іхнія ногі, якія раней былі белыя, зрабіліся цяпер чырвоныя ад гадзючай атруты. |
| 1219 |
Міналі дні за днямі, але пякучы агонь у крывава-чырвоных атручаных нагах у фламінгаў не сунімаўся. |
| 1220 |
Але й дагэтуль фламінгі стаяць цэлымі днямі ў вадзе, стараючыся сцішыць агонь, што пячэ ім ногі. |
| 1221 |
На досвітку яны ляталі на поле паласавацца маладымі кіяхамі кукурузы, а надвячоркам дзяўблі апельсіны. |
| 1222 |
Апроч таго аднекуль выпаўзла шмат нейкіх белых мошак з тонкімі таліямі, якія забегалі па шарыках. |
| 1223 |
Якія прыкладаць лекі? Яна добра памятала, што ў паселішчы за лесам жыве чалавек, у якога лекі ёсць. |
| 1224 |
Але той чалавек быў паляўнічы, і часам ён паляваў на аленяў. Праўда, казалі, што чалавек ён добры. |
| 1225 |
Але хоць яна вылечылася і была здаровая ды ўсім задаволеная, быў у яе адзін сакрэт, які яе засмучаў. |
| 1226 |
І цяпер ён падараваў ёй у адказ бамбукавую трубку, поўную мёду, які лань выпіла з вялікім задавальненнем. |
| 1227 |
Яны ўбеглі ў клетку і, сапраўды, убачылі, што каацік ляжыць апухлы, ногі ў яго дрыжаць і ён памірае. |
| 1228 |
Ёсць і іншыя такія жывёлы — напрыклад, мангуста, якая таксама вельмі добра пераносіць гадзючую атруту. |
| 1229 |
Але каацік, напэўна, быў укушаны ў артэрыю ці ў вену, бо тады кроў атручваецца адразу і жывёліна памірае. |
| 1230 |
Яны сядалі побач, елі кавалачкі цвёрдага яйка, якія каацік ім зберагаў, і апавядалі яму пра жыццё ў лесе. |
| 1231 |
Гаспадаркі яны ніякай не трымалі, не было ў іх ні худобы, ні скацінкі свойскай, ні прыпасу, ні запасу. |
| 1232 |
Карміліся тым, што лавілі па лясах звяроў ды ў водах — рыбу. Адзенне сабе яны шылі са звярыных шкур. |
| 1233 |
Інструменту ў іх амаль ніякага не было. Кажуць, што была на ўсіх адна сякера, ды і тая не жалезная. |
| 1234 |
Крыкне, бывала, асілак з аднаго гарадзішча ў другое — сякеру давай, а другі возьме сякеру дый кіне яму. |
| 1235 |
А то ёсць мясціны, што зусім закіданыя каменнем. Дзяды казалі — тут асілкі адзін супроць аднаго ваявалі. |
| 1236 |
Жылі ў цёмным лесе, дзе вадзілася шмат усялякага звяр'я, пасвілі сваё гаўяда ды лавілі зверыну. |
| 1237 |
Жылі тыя разам і слухалі старога бацьку, а ён ужо сівенькі, бы лунь, сядзеў сабе ў кажушку ды камандаваў. |
| 1238 |
Не захацелі яны калаціцца з братамі; кінулі сваю бацькаўшчыну дый пайшлі ў свет шукаць сабе зямлі. |
| 1239 |
Потым размножыліся і палешукі, і палевікі, занялі пусты лес дый пачалі жыць адны каля другіх побач. |
| 1240 |
Служаць палешукі і палевікі тым ворагам, бо не свая воля, служаць год, служаць два, а можа, і больш. |
| 1241 |
Спарадзіла Ягода дачку, ды такую красуню — у тысячу разоў прыгажэй за сябе, а сама з тых родаў і памерла. |
| 1242 |
Убачыў Ліхдзей царэўну Рожу ды і закруціўся каля яе, бы чорт перад ютранню, давай да яе пад'язджаць. |
| 1243 |
Прабудзіўся дый думае: авой, ліханька, што ж гэта значыць, кругом ціха, а на возеры людзі пасабіраліся? |
| 1244 |
Свет вялікі. Доўга яны хадзілі, доўга шукалі шчасця; кожны па-свойму шукаў тое, што яму падабалася. |
| 1245 |
Большы брат прыйшоў у чужое царства, наняўся там на службу да аднаго багатага і знакамітага пана. |
| 1246 |
Доўга хадзіў і малодшы брат па ўсім свеце, шмат бачыў і добрага і ліхога, але ліхога больш, чым добрага. |
| 1247 |
Дачуўся большы брат, пайшоў і ён паглядзець, які такі з'явіўся мудрэц, што вучыць ды бунтуе людзей. |
| 1248 |
Прыйшоў, але не пазнаў брата, паслухаў дый данёс цару, што з'явіўся такі-сякі чалавек, які бунтуе народ. |
| 1249 |
Але тут і дух з яго далоў. От з тых часоў заўсёды відаць, што на Месяцы стаіць брат над забітым братам. |
| 1250 |
Вось што пра гэта расказваюць людзі. Некалі ў князя Радзівіла была дачка Марыся, прыгожая і вясёлая. |
| 1251 |
Колькі працягнулася шчасце закаханых — невядома, толькі вось Марысю ўсваталі за аўстрыйскага прынца. |
| 1252 |
Возера было велічэзнае, як мора, а пасля пачало сохнуць, змяншацца і ўрэшце зрабілася зусім маленечкае. |
| 1253 |
Не летась, не залетась, а калісь у старыну, як мы самі сабою яшчэ жылі, тое, што казаціму, было. |
| 1254 |
У адным месцы абапал Птыча-рэкі высяцца дзве горкі дужа красныя, а пасярод ракі востраў ляжыць. |
| 1255 |
Нарэшце паехаў. Мабыць, не толькі па службовай справе. Была, напэўна, і яшчэ нейкая прыватная выгода. |
| 1256 |
Дзіва што — такія нетры! Як у нас кажуць, хоць ты цалы месёнц ідзі, то да краю нігды не дацягнешся! |
| 1257 |
Вось надзеў я на коней аброці, ускочыў на каня — а кабылу вяду поруч — дый пагрукацеў на круговіну. |
| 1258 |
Вот здаецца, яно плача так блізка, бы каля самых ног, але нічога не відаць і ніяк нельга дагнаць. |
| 1259 |
Бег я, бег, аж засопся, чуць вочы не выдраў у гушчарні, а ўсё ж не магу дабегчы да таго дзіцяці. |
| 1260 |
А балоты ў нас гразкія да глыбокія, так што можна зусім праваліцца ў такую тхлань, што й не вылезеш. |
| 1261 |
Тут толькі я здагадаўся, што гэта не дзіця, а нечысць кпіць з мяне да пад'юджвае, каб заманіць у балота. |
| 1262 |
Тады раззлаваўся сабака ды кінуўся на кошку і не выпусціў яе з лап, пакуль не пакусаў дашчэнту. |
| 1263 |
Толькі тады яны трохі спалі, як наш Хвядос выскачыў голы з хаты, схапіў доўбню ды давай перыць аб вугал. |
| 1264 |
Смаляне дый назаве лысага чалавека, смаляне другі раз — назаве другога. Гэтак налічыў ён дванаццаць лысых. |
| 1265 |
Дык вось, слухайце, толькі Хвядос так зрабіў, як паваліў снег, ды такі, што і свету божага не відаць. |
| 1266 |
Мы, канечне, думалі — гэта жарты, мала што людзі плятуць. Дык вось. Нашы мужыкі тралююць караўкі. |
| 1267 |
А з вачэй аж іскры сыплюцца, такі мароз. Вось дзецюкі вяртаюцца з рума ды кожны раз не мінаюць карчомкі. |
| 1268 |
А там была добрая шынкарка. Яна давала гарэлку напавер, бо ведала, што людзі, зарабіўшы, заплоцяць. |
| 1269 |
Даўней, як панавалі каралі, у ваколіцах Нарвы, дзе цяпер цвітуць палі і сады, былі дрымучыя лясы. |
| 1270 |
У садах снявалі птушкі. Каралева Кінгі цэлымі днямі бывала ў садзе, у лесе, збірала грыбы і ягады. |
| 1271 |
Раптам убачыў ён агеньчык на гары і падумаў, што гэта кавалак золата так свеціць. Пайшоў ён туды. |
| 1272 |
У слаўнай зямлі ў барысаўскай, каля вёскі Шыляны, цягнуцца вялізныя Шылянскія, або Кравецкія, балоты. |
| 1273 |
Раз апоўначы выйшаў Сцяпан у поле чыстае, стаў на крыжовых дарогах і прызваў да сябе сілу цёмную. |
| 1274 |
Даўным-даўно, тысячы гадоў таму з-пад вялізнага каменя, дзе б'е крыніца, нарадзіўся славуты асілак. |
| 1275 |
Паіў, карміў, туліў усіх, хто да яго гарнуўся: і чалавека, і звера, і птаха, і рыбу, і жыўнасць усякую. |
| 1276 |
Вось выйшаў час яго службы, і атрымаў ён гэты край ва ўладанне. Прыехаў князь, палац пабудаваў і жыве. |
| 1277 |
Ужо колькі год, як узяў у старога князя ў арэнду карчму — шынок па-нашаму — адзін польскі яўрэй. |
| 1278 |
Адкрыўся на рацэ канал Каралеўскі, па ім з Польшчы ды з іншых краін усякія тавары да Дняпра і далей ішлі. |
| 1279 |
Але не такая была шынкарская дачка, каб на ўгаворы паддацца. Сядзіць за прылаўкам, вокам не міргне. |
| 1280 |
Вагоны дрыжаць ад моцных мужчынскіх галасоў, і натаўп са зьдзіўленьнем слухае незразумелыя словы песьні. |
| 1281 |
Ён нёс какосавы арэх, палажыў яго на беразе і рукою паказаў, што гэты какос прызначаецца для нас. |
| 1282 |
Па сьцежцы я прышоў да пляцоўкі, навакол якое стаялі халупы з вялізнымі, амаль да зямлі, стрэхамі. |
| 1283 |
У халупе было цёмна і ледзь можна было разглядзець, што там ёсьць. Там былі высокія нары з бамбусу. |
| 1284 |
Яна была павязана спачатку нібы пояс, далей спускалася між ног і прымацоўвалася ззаду да пояса. |
| 1285 |
Як валасы — або зусім чорныя, або пафарбаваныя чырвонай глінай, — гэтак і зачоскі былі ў іх усялякія. |
| 1286 |
Ногі ў парасят былі моцна зьвязаны, і яны бязупынна скавыталі. Усе падарункі былі пакладзены ў шлюпку. |
| 1287 |
Я хутка заўважыў, што і папуасы, гледзячы на мяне, пачалі таксама ўсьміхацца, пазіраючы адзін на аднаго. |
| 1288 |
Для страхі былі зроблены маты, неяк хітра сплеценыя з лісьцяў какосавае пальмы. Гэту работу я даручыў Бою. |
| 1289 |
Туй зноў абышоў усе міны і падазронна паглядзеў на падважнікі з прычэпленымі каменьнямі ды вяроўкамі. |
| 1290 |
Запаленую свечку ставілі за восемдзесят крокаў ад яго за лістом празрыстае паперы, не большым за талерку. |
| 1291 |
Матэа падымаў стрэльбу, свечку тушылі, і ён страляў у поўнай цемры і пападаў тры разы з чатырох. |
| 1292 |
Дачок удала аддалі замуж, і бацька іхні мог пры нагодзе спадзявацца на кінжалы і карабіны зяцёў. |
| 1293 |
Чым болей піў француз, тым меншую цану ён даваў, чым болей піў афрыканец, тым меней ён упарціўся. |
| 1294 |
Яны адразу ж разбегліся, шукаючы шляхоў да сваёй радзімы, што ляжала за дзвесце лье ад узбярэжжа. |
| 1295 |
Таго дня капітан Леду быў у дзівосным гуморы, супраць звычаю ён не пакараў юнгу, які заслужыў бізуна. |
| 1296 |
Абодва кіраўнікі сышліся на адным з тых вузкіх праходаў, што злучаюць насавы і кармавы палубакі. |
| 1297 |
Ён прасіў яго даць параду, але Таманго, безуважлівы, як Карыялан, застаўся глухі да ягоных просьбаў. |
| 1298 |
Гарэлка яшчэ была. Яна, прынамсі, дазваляла забыцца і на мора, і на рабства, і на хуткую смерць. |
| 1299 |
Яму здавалася, што ён плыве ў лодцы на вялікай рацэ, шырэйшай і бурлівейшай, чым Гвадалквівір узімку. |
| 1300 |
Разам з тым ён заўважыў, што лодка яго кіруецца сама сабой, без вёслаў, падпарадкоўваючыся ягонай волі. |
| 1301 |
Але шпагу трымала не прыгожая спакусніца. Каханне ўжо было прыглушыла пакуты сумлення нашага героя. |
| 1302 |
Спачатку дон Хуан кахаў сваю выбранніцу так, як хлопец яго гадоў кахае першую жанчыну, што яму аддалася. |
| 1303 |
Не кажучы ні слова, яна схапіла са стала нож і, узняўшы яго над галавою, кінулася на дона Хуана. |
| 1304 |
Лямпа згасла, і дон Хуан адчуў, што рукі доньі Фаўсты расціскаюцца, а па яго руках цячэ нешта цёплае. |
| 1305 |
Што да дона Альфонса дэ Охэда, чалавека гарачага і бясстрашнага, дык ён не вагаючыся рушыў на дона Хуана. |
| 1306 |
Але, як спрактыкаваны фехтавальнік, ён, адбіўшы ўдар, міжвольна і машынальна сам зрабіў нападны рух. |
| 1307 |
Ён даў дону Хуану трохі перадыхнуць і спытаўся пра падрабязнасці. Пару словаў — і ён усё зразумеў. |
| 1308 |
Яны знайшлі грошам добры ўжытак. Маладыя, багатыя, адважныя і вынаходлівыя, яны перамагалі часта і хутка. |
| 1309 |
У адным стаялі імёны жанчын і агульнае апісанне іх знешнасці, а побач — імёны і род заняткаў іх сужонцаў. |
| 1310 |
Ён з вялікай цяжкасцю прыгадваў імёны няшчасных ахвяр, і, трэба думаць, спіс гэты быў далёка не поўны. |
| 1311 |
Але сястры Агаты не было на яе звычайным месцы, у першым радзе манашак, яна хавалася за спінамі сясцёр. |
| 1312 |
Тым не меней дон Хуан заўважыў, што яна раз-пораз крадком паглядае навокал. Ён палічыў гэта за добры знак. |
| 1313 |
Урэшце я цябе знайшоў. Не кажы мне болей пра твае зарокі. Перш чым пайсці ў кляштар, ты была мая. |
| 1314 |
Ён прачытаў колькі старонак і, адчуваючы, што засынае, загарнуў кнігу і патушыў адну свяцільню. |
| 1315 |
Шэсце замыкалі дзве чарады пакаяльнікаў у жалобных строях, яны, як і першыя, неслі запаленыя свечкі. |
| 1316 |
Іх крокаў не было чуваць, і здавалася, што кожная постаць плыве ў паветры, а не ступае па бруку. |
| 1317 |
Спачатку гэтае відовішча выклікала ў дона Хуана агіду, якая ўзнікае ў эпікурэйца на думку пра смерць. |
| 1318 |
Стаяла ўжо глыбокая ноч, калі варта заўважыла чалавека, што ляжаў нерухома каля царкоўнай брамы. |
| 1319 |
Ён спытаўся, дзе ён, пасля — што здарылася з капітанам Гамарэ, донам Гарсіям і жалобным шэсцем. |
| 1320 |
Аднак, выпіўшы ўзмацняльных лекаў, ён загадаў прынесці распяцце і пачаў яго цалаваць, патанаючы ў слязах. |
| 1321 |
Але, хутка адхіліўшы гэтую новую д'яблаву спакусу, ён пабег да прэора і задыханы ўварваўся ў яго цэлю. |
| 1322 |
Ён адразу зразумеў, які скандал абрынецца на кляштар, калі нехта даведаецца пра гэтае здарэнне. |
| 1323 |
Ніхто не бачыў гэтай бойкі. Ён паклапаціўся, каб пра яе не даведаліся нават насельнікі кляштара. |
| 1324 |
Ён загадаў дону Хуану ісці за ім, перанёс з яго дапамогай нябожчыка ў склеп і забраў з сабой ключ. |
| 1325 |
Ён размаўляў, еў, ускокваў, бег у бібліятэку, прыносіў мне кнігі, паказваў эстампы, падліваў мне ў чарку. |
| 1326 |
Цётка панны дэ Пюігарыг, што была ёй за маці, старая і надта пабожная кабета, не ехала з намі ў мястэчка. |
| 1327 |
Урэшце мы выехалі, і падчас усёй дарогі ўсе стараліся забавіць і развесяліць маладую, але ўсё было марна. |
| 1328 |
Ён убачыў статую і расплакаўся. Я абняў яго і, не асмеліўшыся сказаць ні слова, падняўся ў экіпаж. |
| 1329 |
Але тыя, хто ведаў характар Агастыні, цішком казалі, што, забіўшы палкоўніка, ён пачаў бы выхваляцца. |
Комментарии