| 1 |
Gĩkũyũ nĩ ĩmwe ya thiomi cia kĩmerera bũrũri-inĩ wa kenya. kĩhumo gĩa rũthiomi rũrũ nĩ rũrĩrĩ rwa agĩkũyũ no nĩ rũthegeete ndũrũrĩ-inĩ iria cirĩ hakuhĩ na kĩrĩma kenya; icio nĩ amerũ, aembu, mbeere na tharaka nithi. nĩ kũrĩ na iganda cia ũharũkia ny |
| 2 |
ingĩ iria ikinyangia ndũmĩrĩri na rũthiomi rwa gĩkũyũ, ta ceceni cia kameme, tv ona hamwe miro mĩerũ ya nenda cia ũkinyanĩria nĩcibacĩrĩirie itara cia kwambararia rũthiomi; ta viusasa, youtube, facebook ..na ingĩ nyigĩ. ceceni cia tũmeme na tv iria i |
| 3 |
rĩ ngumo mũno nĩ; inooro, kameme, coro, njata na mt kenya. no kũrĩ na aini na andĩki mahũthagĩraga rũthiomi rũrũ. mũini ũrĩa wĩna ang'etia aingĩ mũno gĩtara-inĩ kĩa youtube nĩ mũini wa nyĩmbo cia kĩgooco Cirũ wa GP ũrĩa rĩu (30dec2020) arĩ na ang'et |
| 4 |
ia mirrioni mĩrongo ĩtano na inya (54 million views). na o ho, Nyĩimbo cia mũgithi nĩ irĩ na ngumo mũno, bendera ĩgĩtitikwo na ainĩ ta samidoh, gatutura, salim young na angĩ aigĩ. mwandĩki ũrĩa wandĩkĩte kĩbuku kĩrĩa kĩrahu mũno na rũthiomi rũrũ |
| 5 |
nĩ Ngũgĩ wa Thiong'o na kĩbuku gĩake "Mũrogi wa Kagogo". Mathoga ma thiomi cia Abrika Mũigana wa thiomi cia Abĩrika nĩ gĩcunjĩ kĩmwe gĩa ithatũ gĩa thiomi ciothe cia thĩ. Imwe cia cio ciaragio mabũrũri-inĩ maingĩ nĩ andũ milioni nyingĩ no nĩ iteanĩi |
| 6 |
rio na igakomererio nĩ thiomi cia ageni kwambĩrĩria mĩaka ya 1900 kĩambĩrĩria-inĩ. Nĩ ũndũ rũthiomi nĩ ruo rũkuuaga mũtũũrĩre wa andũ mwanya, thiomi ng’eni itingĩhota gũkuua mũtũũrĩre wa andũ a Abĩrika. Ũhũthĩri wa thiomi ng’eni mathukuru-inĩ ũrutaga |
| 7 |
ciana kwaga kwĩyona ũrĩa kwagĩrĩire kana kwĩrora na maitho ma ageni eene thiomi icio ng’eni cihũthĩraga. Nĩ gũkoretwo na mĩcemanio mĩingĩ ya kwarĩrĩria ũkũria wa thiomi cia Afrika na ũhũthĩri wa cio mathomo-inĩ, no maũndũ macio matirĩ mahinga. |
| 8 |
Thio mi cia Abĩrika itirakũranĩra na thĩ hamwe na sayanisi ta ũrĩa ciagĩrĩirũo nĩ ũndũ arĩa athomu kaingĩ matiandĩkaga maũgĩ mao na thiomi icio. Tondũ rũthiomi nĩ ikũmbĩ rĩa kĩririkano kĩa mũingĩ (Thiong'o, 1986) na nĩ gũkoretwo na ũteanĩria na wonoria wa |
| 9 |
ũgĩ kuma thiomi-inĩ cia Afrika hatarĩ gũciongerera ũgĩ mwerũ, mũicoi-nĩ Abĩrika ĩtigĩtwo na makũmbĩ iberi, tũkĩaria ma kana na ngerekano. Na tondũ ũgĩ ũrĩa woneka ndũcokagĩrĩra thiomi cia Abĩrika nĩ ũndũ nĩ iteanĩirio, gĩthomo kĩa Abĩrika gĩtirĩ irĩ |
| 10 |
kana irĩĩri cia bata. Ĩndĩ, o na kwĩ na ikwĩro ta icio, mũng’eng’ano wa gũkũria thiomi cia Afrika nĩ wambĩrĩirie na wĩra ũyũ wa bata no mũhaka ũrĩke tondũ gũtirĩ mũndũ ũngĩhota kũgirĩrĩria rĩciria kahinda ka rĩo ge gakinyu. |
| 11 |
Harīa mītaratara īrīa īrokīra ya thiomi njerū cia na īngībangwo, yandīkwo, īgerio na īhītūkio gūtūmīka nī. Ona gūtuīka iria ciragerio haha citiri na nenda cia cio kīūmbe rī, nocithomwo na citheremio ta mītaratara īngī yothe ya. Mītaratara ya thiomi njerū ya yagīrīirwo gūthiī na īrīa ya īthiī. |
| 12 |
Kĩambĩrĩria Abirika ĩ thiomi makĩria ma 2,000, iria arĩ gĩcunjĩ kĩmwe gĩa ithatũ gĩa thiomi ciothe cia thĩ. Thiomi imwe cia Abirika ta Gĩthwaĩri kwa mũhiano, kĩrĩa kĩaragio mabũrũriinĩ maingĩ ma Abirika ya Irathĩro na Abirika ya Gatagatĩ, ciaragio nĩ andũ makĩria ma mirioni 50. O na thiomi icio ikiaragio nĩ andũ aingĩ ũguo, ti cio ithomithanagia mathukuruinĩ na o na itithomagwo mabũrũriinĩ maingĩ ma Abirika. |
| 13 |
Gĩtũmi kĩmwe gĩa thiomi ici kwaga gũthomithania kana gũthomwo mathukuruinĩ ma Abirika nĩ gũkomererio nĩ thiomi cia gĩkoronĩ kuma kĩambĩrĩria kĩa mĩaka ya 1900, na gĩtũmi kĩngĩ nĩ gũteanĩrio nĩ thirikari cia Abirika kuma cianyita “wĩyathi” kwambĩrĩria mũico wa mĩaka ya 1950. Nĩkwarĩ mũthuri wetagwo Mũgo wa Kĩbirũ. |
| 14 |
Aa Mũgo wa Kĩbirũ nĩarotire rĩmwe atĩ nĩgũgoka andũ mahana kĩengere ngothi-inĩ yao. Kana akona maũndũ ma mbere magĩĩkĩka, matekĩkĩte. Nĩ guo tũmeye wega kĩrĩa gĩtũmaga thiomi cia Abirika iteanĩrio ũguo, no mũhaka tũikie maitho harĩ hithitũrĩ ya thiomi cia Abirika kuma hĩndĩ ya gĩkoronĩ. |
Комментарии