| Коданёв Иван. Берта |
| 1 | Павел Космортов куим лун кежлӧ ветліс орчча сиктӧ, кӧні уджаліс вузасьысьӧн сылӧн чойыс. Пӧттӧдзыс гӧститіс, сэсся бӧр мӧдӧдчис посёлокӧ, кӧні оліс. Гажыс быри нин другъяссьыс. Сикт помысь, гӧгӧрыс потшӧм кук йӧрысь, аддзис вӧвъясӧс. Найӧ тэрмасьтӧг йирисны выльӧн петӧм турунсӧ, ӧтарӧ-мӧдарӧ ӧвтчисны бӧжъяснас, ас дінсьыс вӧтлалісны лӧдзьясӧс. Кузь бӧжа, сук бурыся чим сьӧд вӧв йирсис бокынджык. Сы дінын ризъяліс-котраліс вӧсньыдик кокъяса, мамыс кодь жӧ сьӧд гӧна чань. |
| 2 | Сійӧ волас мамыс дорӧ, нёнясьыштас, сэсся бара заводитас котравны. Павел Космортов, гашкӧ, дыр на сулаліс да нимкодясис мича вӧлӧн, но локтіс конюк, чотігтырйи матыстчис вӧвъяс дорӧ и пондіс чуксавны. – Берта! Берта! Татчӧ лок. Ме со тэныд сола нянь шӧрӧм вайи. Сьӧд гӧна вӧв кыліс ассьыс нимсӧ, лэптіс юрсӧ, гӧрӧктіс и тэрыба котӧртіс конюклы паныд. Чаньыс сы бӧрся. Вӧлӧксӧ вуджигӧн Павеллы син водзас унаысь на воліс тайӧ вӧлыс, кодлӧн нимыс Берта. |
| 3 | «Вот эськӧ пуксьыны кӧ сы вылӧ да пӧттӧдз гуляйтны. Став другъясӧй кутасны завидьтыны». Гортас зонка воис лун шӧр бӧрын нин. Яра ворсӧдчис гожся шонді, муртса вӧрӧшитіс пуяс вылысь коръяссӧ кокньыдик тӧв. Павел тэрмасьӧмӧн сёйыштіс и пыр жӧ мӧдӧдчис купайтчыны Гӧгрӧс тыӧ. Муртса удитіс воны ты дорӧ, аддзис ассьыс другъяссӧ: Петя Урнышевӧс да Степан Гришинӧс. Найӧ, тыдалӧ, сӧмын на купайтчӧмаӧсь, куйлӧны лыа вылын да гирзьӧны-сералӧны. |
| 4 | Павелӧс аддзӧм бӧрын найӧ ӧдйӧ кыпӧдчисны лыа вылысь да мыйкӧ дзебисны паськӧмъяс улас. – Мый нӧ дзебласянныд, нолтӧ петкӧдлӧй, мый сэні, – сотыштіс синъяснас другъяссӧ Павел и видзӧдліс паськӧм улӧ. – О, чери тай кыйӧмыдӧсь. Кыкысь жаритны лоӧ. Целлофанӧвӧй мешӧкын куйлісны комынысь унджык сирпи да кымынкӧ налим. – Гӧп гудралім. Визлалӧны сӧмын чериясыс, но эгӧ вермӧй ставсӧ кутавны, – висьталіс локтысьлы Петя Урнышев. |
| 5 | – Ті метӧг некутшӧм гӧп энӧ кӧсйӧй гудыртны, бӧлбанъяс, – пыр на скӧраліс Павел. – Джын черисӧ ковмас меным сетны. – Лӧсьыд тай... – чери мешӧксӧ кабыртіс Степан. – Ачыд мед кыйин. – Кыдзи ме шуи, сідзи и лоас. Павел кӧть велӧдчис Петякӧд да Степанкӧд ӧти классын, но наысь вӧлі ёнджык и ыджыдджык. Бур ногӧн кӧ, сылы дас класс нин колӧ помавны, а сійӧ пыр на пукалӧ сизимӧдын. Павел тэрмасьӧмӧн купайтчис, бӧр локтіс другъяс дорас, аслас киӧн юкис черисӧ куим пельӧ, и сӧмын сы бӧрын восьтіс ассьыс думъяссӧ Петялы да Степанлы. |
| 6 | – Керӧса сиктын, кӧні олӧ менам чойӧй, эм зэв мича вӧв Берта. Кузь бӧжа, сук бурыся, ачыс чим сьӧд. И чань сылӧн эм. Видзӧны найӧс кук йӧрын, гӧгӧрыс потшӧма. – Но и мый? – эз терпитсьы Степанлы, коді другъяс дорас тушанас вӧлі медся ичӧт. – Кывзы помӧдз да вӧлись юась, а то нырад печикта, – вомаліс сійӧс Павел. Степан пыр жӧ ланьтіс: тӧдіс, мый Космортов вермас не сӧмын нырад печиктыны, но и кучкыны. |
| 7 | Школаын унаӧн полӧны сыысь. Весиг гырысьджык классъясын велӧдчысь зонкаяс некор оз сувтны сылы паныд. – Но вот, кывзӧй водзӧ. Сӧмын сетӧй кыв, мый ме висьтала, та йылысь некодлы кыв ни джын. – Ме чери моз чӧв овны кута, – вочавидзис Петя. – И ме... – надзӧникӧн шуыштіс Степан. Павел кузь кияснас кутыштіс пасьтӧм детинаясӧс да сёрнисӧ нуӧдіс водзӧ. – Аски ветлам сійӧ сиктас да пышйӧдам Берта вӧвсӧ. |
| 8 | Куимӧн и кутам гуляйтны, некодӧс сэсся артельӧ огӧ босьтӧй. Но кыдз? Энӧ повзьӧй? Петя да Степан видзӧдлісны ӧта-мӧд вылас, вель дыр чӧв олісны. – Казяласны кӧ нӧ, судӧ вермасны сетны либӧ бать-мамнымӧс штрапуйтны, – пыксис Степан. – Эх тэ, полысь кӧч. Коді нӧ казялас, гусьӧн ставсӧ вӧчам. А вӧвсӧ вой кежлас нуам вӧрӧ да домалам. Тэ повзин жӧ, Петька? – Ок, и лӧсьыд вӧв вылад гуляйтны. Пызйӧ-мунӧ сійӧ туй кузя либӧ видз вывті, а тэ пукалан сы вылын, быттьӧ врагъяс бӧрся вӧччан либӧ панласян кодкӧдкӧ. |
| 9 | Дыр на варовитісны другъяс. Медбӧрын воисны ӧти кывйӧ: аски куимнанныс мунасны сиктӧ, босьтасны сьӧрсьыныс гезйысь вӧчӧм домповод, некымын шӧрӧм сола нянь и рытнас Бертаӧс вайӧдасны посёлок помӧ, кыддза раскӧ. Тані сійӧс дзебасны вой кежлӧ, а мӧд луннас быдӧн пӧттӧдзыс кутасны гуляйтны тэрыб кокъяса Берта вылын. Мӧд луннас ставыс артмис сідз, кыдзи мӧвпаліс Павел Космортов. Бертаӧс кокниа и удайтчис кутны кук йӧр пытшкысь. |
| 10 | Писӧ сылысь колисны потшӧс сайӧ. Мамыс первойсӧ некыдз эз кӧсйы мунны, кор сы вылӧ пуксис Павел, гӧрдліс, чапасис водз кокъяснас, чуксаліс ас дінас писӧ. Но Павел швичнитіс сылы бокас вӧсньыдик ньӧрйӧн гоз-мӧдысь, и вӧв кутіс кывзысьны. Посёлок дорӧдз Павел Берта вылын пукаліс петук моз тшапа, а Петя да Степан шлёпиктісны бӧрсяньыс подӧн. – Пашка, тырмас сэсся тэныд ӧтнадлы гуляйтны, и миянлы тшӧтш окота гӧнитыштны вӧв вылас. |
| … |
Комментарии