| Sagan af Skessu-Jóni |
| 1 | Bóndi nokkur var á Vestfjörðum sem hélt nokkra húskalla meðal hvurra einn er nefndur Jón og hafði að nokkru leyti alist upp hjá bónda. Bóndi þessi var vanur að senda mann frá sér á hverju hausti til fiskiróðra suður á land. Eitt haust þegar bóndi var fyrir skömmu búinn að senda einn af húsköllum sínum suður til fiskiróðra ber svo við að Jón kemur að máli við fóstra sinn og segir sig langi til að fara suður til fiskiróðra í vetur, því Jón hafði vanist sjóarútgjörð og var orðinn góður sjómaður. |
| 2 | Bóndi letur hann þess, en samt talaðist svo til að hann fekk fararleyfi. Síðan var hann búinn til ferðarinnar og var látinn hafa með sér tjald og tvo hesta með föggum, en einn til reiðar. Bóndi biður hann að hraða sér svo sem hann geti til að vita hvert hann nái ekki lestamönnunum sem fóru suður daginn fyrir, meðal hvurra að var maðurinn frá bónda. Jón segist ekki þurfa að verða neinum samferða, hann segist rata, því hann hafði farið áður suður. |
| 3 | Síðan kveður hann bónda og heldur síðan á stað og náði um kvöldið undir Holtavörðuheiði, en þeir sem suður fóru á undan honum höfðu farið þaðan um morguninn og var hann svo þar um nóttina. Morguninn á eftir fór hann upp á heiðina, en þegar var komið fram á miðjan dag fór að drífa, en þegar hann var nokkra stund búinn að halda áfram fann hann það hann var orðinn villtur; samt hélt hann áfram fram undir miðnætti, því það lýsti dálítið af tungli; þá kom hann í góða grashaga og þar áði hann og setti niður tjald sitt. |
| 4 | Morguninn á eftir var snjór kominn upp á mitt tjald, en hann lét það ekki hindra ferð sína, tekur hestana, leggur á þá og heldur síðan á stað og segir svo ekki af ferðum hans fyrri en eftir þriggja dægra villu; kom hann í djúpan og þröngan dal allan skógi vaxinn og náði snjórinn þar ofan í miðjar brekkur, og þar áði hann um nóttina. Daginn á eftir hélt hann út dalinn. Kindur sá hann í dalnum og sýndust honum þær ekki vanar mönnum. |
| 5 | Dalurinn breikkaði einlægt eftir því sem út ettir dró. Á áliðnum degi kom hann út að sjó og var þar dalurinn breiðastur og mikið undirlendi beggja vegna árinnar sem rann eftir dalnum. Það gekk vík upp í dalsmynnið, en upp eftir miðri víkinni var stórt stöðuvatn og í það rann dalsáin, en á milli stöðuvatnsins og víkurinnar var hár malarkambur. Í fjörunni sá hann bát ekki mjög stóran, en sterklegan. |
| 6 | Í sandinum sá hann mannsför og voru þau á lengd fet hans og þvers fótar. En á bakkanum stóð hjallur byggður á fjórum grjótstólpum og í honum var lítils háttar af fiskmeti. Há björg sá hann sín hvorumegin við víkina og stóðust rétt á. Í ytri björgunum sá hann einlæga hellra og hélt hann að sér væri best að berast fyrir í stærsta hellrinum. Síðan heldur hann þangað og sprettir af hestunum og ber faranginn inn í hellirinn. |
| 7 | Honum fannst eins og það leggja fyrir reykjarlykt fram úr hellrinum, en hann gaf sig ekki neitt um það, tekur tjald sitt, vefur því utan um sig og sofnar. Hann vaknar svo við það að það er ýtt við honum fæti og sagt: "Viltu ekki fá þerruð föt þin, maður, og koma með mér; þig skal ekkert saka." Jón segir: "Hvert er það karlmaður eða kvenmaður sem við mig talar?" "Frekar er ég kvenkyns en karlkyns, og komdu inn til mín og fáðu þerruð föt þín; þú ert maður hrakinn og lengi búinn að vera úti í illveðrum; ég skal ekkert mein þér gjöra." Þá stendur Jón upp og sér hjá sér standa kvenmann mikinn vexti. |
| 8 | Hann heilsar henni. Hún segir ef hann hafi þurr föt með sér þá skuli hann koma með þau; hún segist ekki hafa föt sem honum séu mátuleg. Hann gjörir svo. Síðan leiðir hún hann inn með sér. Hann sá að eldur brann á skíðum og stóran ketil á hlóðum og við eldinn settist tröllskessan og var í bjarndýrsstakki síðum að framan, en styttri í bak. Hann spyr svo hana að heiti. Hún kvaðst heita Skinnhetta, "en systir mín heitir Skinnhúfa og er í fremri björgunum." Jón spyr hana að hvurt þær hafi verið hér lengi eða hvert þær séu hér uppaldar. |
| 9 | Hún segir: "Nei, foreldrar okkar bjuggu suður í tröllaheimi og voru gjörð útlæg þaðan vegna ráns og stuldurs og fluttu sig svo til Grænlandsóbyggða og voru þar um tíma. Einu sinni voru þau á sjó; þá datt á þau óveður svo þau hröktust upp að einum eyðistað sem þeim leist byggilegur. Þegar veðrinu slotaði sóktu þau okkur og það litla sem þau áttu, og ætluðu að flytja sig þangað, en þá datt attur á þau óveður svo okkur hrakti upp í þessa eyðivík sem ég held að sé langt frá öllum mannabyggðum, og tókum við okkur bólfesti í fremri björgunum og var það mestpart lífsbjörg okkar silungsveiðin sem er hérna í stóra vatninu og aldrei þrýtur. |
| 10 | Líka lögðum við okkur til fæðu féð sem kom hingað í dalinn. Líka stunduðum við sjávarútgjörð þó við hefðum lítil áhöld til þess. En þegar foreldrar okkar voru dauð þá varð systir mín svo vond við mig að ég fékk öngu ráðið. Hún er líka verra tæis en ég því ég er kóngborin í aðra ættina. Svo óx hatur hennar til mín að hún bæði barði mig og svelti mig og svo kom að því að mér varð ekki við vært hjá henni vegna hungurs svo ég ráfaði í burtu frá henni og varð mér þá reikað að þessum ytri björgum og tók mér bólfesti í þessum hellri því hann er stærstur af þeim sem í þeim eru. |
| … |
Комментарии